«Бағдарламаның шегесі» тіркесі қайдан шықты?

Бұл мақалада «Бағдарламаның шегесі» тіркесінің шығу тегі, оның мағынасы және қолдану аясындағы ерекшеліктер туралы талқыланады. Тіркестің түпнұсқалық мәні мен қазіргі қолданылуындағы ерекшеліктерге шолу жасалады.

👁️ 21
Сурет: Nadar — Rue d´ Anjou, 51 Paris., Public domain, via Wikimedia Commons

Қазіргі қазақ тілінде жұмбақтап айтылған сөз тіркестері жиі кездеседі. Солардың бірі – «Бағдарламаның шегесі». Бұл тіркес, алғаш естігенде қызығушылық туғызатын, ерекше және түсініксіз болып көрінуі мүмкін. Осы мақалада біз осы тіркестің шығу тегі мен оның бүгінде қандай мәнге ие екенін анықтаймыз.

Тіркестің шығу тегі

«Бағдарламаның шегесі» тіркесінің пайда болуы радиоқабылдағыштар мен теледидар пайда болған кезеңдерге жетеді. Орыс тіліндегі «гвоздь программы» тіркесінен аударылып, қазақ тілінде де кең қолданысқа енген. Негізінен, бұл тіркес арнайы бір бағдарлама немесе іс-шараның ең маңызды элементін немесе асыға күткен сәтін білдіреді.

Тіркестің мағынасы

Тіркес қазіргі таңда көбіне бұқаралық ақпарат құралдарында қолданылады және «шегесі» сөзін бастапқы мағынасында емес, ауыспалы мағынада, ең маңызды деген мәнде қолданылады. Бұл кез келген іс-шараның басты назар аударарлық бөлігін көрсету үшін қолданылуы мүмкін.

Мәні мен қолданылу аясы

Көптеген коммуникация құралдарында қолданылғандықтан, осы тіркес көпшілікке таныс және сондықтан оның қолданылуы кең қолданыс табуда. Бұдан бөлек, тіркес ресми жағдайларда да, тұрмыстық ауызекі сөйлеу тілінде де кеңінен қолданылып келеді. Мысалы, оны концерт немесе телебағдарламадағы жұлдызды қонақты таныстыру үшін қолданады.

Сонымен, «Бағдарламаның шегесі» — бұл ауыспалы мағынаға ие тіркес, ол кез келген маңызды оқиғаны немесе сценарийді сипаттау үшін пайдаланылады. Оның кең қолданысы және маңыздылығы бұл тіркесті қазақ тіліне мықтап ендіреді және оның мағынасын түсінуге мүмкіндік жасайды.