Протестантизм қайдан және қалай пайда болды?
Бұл мақалада протестантизмнің пайда болуының тарихи себептері мен оның әлемдік діндер арасындағы орны қарастырылады.
Протестантизм — христиан дінінің ең кең таралған тармақтарының бірі, ол Германияда XVI ғасырдың басында пайда болды. Бұл бағыт рухани революция нәтижесінде католик шіркеуіне қарсы реформаторлық қозғалыстан туындаған еді.
Тарихи себептер
Протестантизмнің пайда болуына бірнеше негізгі факторлар әсер етті. Біріншіден, католик шіркеуінің ішкі коррупциясы мен шектен тыс байлық жинауы халықтың наразылығын туғызды. Бұл уақытта шіркеу басшыларының кейбірі өздерін рухани көсем ретінде емес, саяси және экономикалық билік үлестіретін тұлғалар ретінде көрсетті.
Реформацияның басы: Мартин Лютер
Протестантизмнің негізгі тұлғаларының бірі — Мартин Лютер болды. 1517 жылы ол Виттенберг шіркеуінің есігіне өзінің 95 тезисін іліп, шіркеудің өзін-өзі тазартуы қажеттігін мәлімдеді. Оның бұл әрекеті көптеген неміс князьдарының қолдауымен қолдау тауып, католик шіркеуінің реформациясына жол ашты.
Протестантизмнің таралуы
Протестантизм қозғалысы Еуропаның басқа елдеріне жылдам тарала бастады. Жаңа бағыттың ұстанушылары Германиядан басқа Швейцария, Нидерланд, Англия, Скандинавия елдерінде көптеп шоғырланды. Олардың арасында Жан Кальвин және Ульрих Цвингли сынды реформаторлар болды, олар өздерінің қайталанбас идеялары арқылы әртүрлі протестанттық ағымдардың пайда болуына ықпал етті.
Негізгі қағидалары
Протестантизм католик шіркеуінің кейбір дәстүрлерінен бас тартып, діни мәтіндердің, соның ішінде Библияның маңызын арттырды. Бұл ағым «сенім арқылы құтқару» идеясын және жеке сынға алу қабілетін дәріптейді.
Протестантизм — христиан дінінің маңызды бағыттарының бірі. Оның тарихы мен дамуы дін тарихындағы ірі өзгерістердің бастауы болған. Бүгінде протестантизм көптеген түрлі қауымдар мен секталардың негізін құрап, әлемнің көптеген елдерінде таралған.