Шетел паспорттары мен визалар алғаш қалай пайда болды?
Бұл мақалада шетел паспорттары мен визалардың пайда болу тарихына шолу жасалады, олардың алғашқы рет қашан және қандай қажеттіліктен туындағанын зерделейміз.
Бүгінгі күнде шетелге шығу үшін паспорт пен визаның болуы заңды қажеттілік. Алайда олардың қалай пайда болғаны және қандай процестер арқылы әлемде кеңінен таралғаны көбіне белгісіз. Бұл мақалада біз осы құжаттардың тарихына шолу жасап, олардың пайда болу кезеңдерін қарастырамыз.
Ежелгі құжаттардан қазіргі паспорттарға дейінгі жол
Паспорттар идеясы жаңа емес. Адамдардың еркін қозғалысын бақылау қажеттілігі ежелден-ақ туындаған. Кейбір деректерге сүйенсек, алғашқы "паспорт" түсінігі Ежелгі Египет пен Вавилон кезеңдерінен бастау алады. Бірақ олардың қазіргі кездегі паспорттардан айырмашылығы зор болатын.
Біздің заманымыздан бұрынгі бесінші ғасырда, парсы елшісі Нехмияға Иерусалимге баруға рұқсат беру туралы бұйрық алып жүргендігі туралы дәлелдер бар. Бұл іс жүзінде алғашқы паспорттардың бірі болып саналады.
Ортағасырлық кезеңде паспорттардың дамуы
Орта ғасырларда Еуропа елдерінде саяхаттаушыларға арнайы құжаттар беру тәжірибесі кең таралды. Бұл құжаттар саяхаттаушылардың жүрген жерлері, мақсаты және басқа да маңызды деректер туралы ақпаратты қамтыды. Францияда XIV ғасырда бірінші рет "пассе порт" немесе қақпа арқылы өту құжаты пайда болды.
Визалардың қалыптасуы
Визалардың пайда болу тарихы саясат пен экономика өзгерістерімен тығыз байланысты. XIX ғасырдың аяғында елдер арасындағы шекараларды анықтау және сол арқылы иммиграциялық бақылауды күшейту қажеттілігі туындады. Сол кезде виза жүйесі кеңінен енгізіле бастады.
Бірінші дүниежүзілік соғыстан кейін виза талаптары қатаңдатылып, әр ел өзінің ұлттық қауіпсіздігін қорғау үшін визалық тексерістерді енгізді. Қазіргі таңда виза түрлі талаптар мен шарттарға сәйкес беріледі.
Паспорттар мен визалардың тарихы ұзақ және күрделі. Олар қоғамдық, экономикалық және саяси өзгерістерге байланысты дамып, қазіргі кезде барлық әлем бойынша адамдардың қозғалысын реттейтін негізгі құралдардың біріне айналды. Тарихи деректерге сүйене отырып, бұл құжаттар адамдардың еркін саяхаттау құқығын қамтамасыз етіп қана қоймай, елдердің қауіпсіздігін сақтау үшін маңызды екендігін айтуға болады.
