Адамзат тарихының алғашқы жылдары қалай есептелді?
Адамдар тарихи кезендерде жылдарды есептеуді қалай жүргізді және заманымызға дейінгі дәуірді қалай анықтады? Бұл мақалада ежелгі әдістер мен құралдарды зерттейміз.
Жыл санау жүйесі әрбір өркениеттің дамуымен басталған маңызды аспектілердің бірі болып табылады. Адамзат тарихындағы алғашқы қауымдастықтардан бастап, жыл санауды түрлі оқиғаларға байланысты есептей бастады. Бірақ олар қазіргі біз қолданатын жүйелерден айтарлықтай ерекшеленеді. Бұл мақалада біз заманымызға дейінгі жылдарды қалай есептегені жөнінде тоқталамыз.
Ежелгі өркениеттердегі жыл санау
Ежелгі өркениеттер жыл санаудың әртүрлі тәсілдерін қолданған. Мысалы, Месопотамия тұрғындары ай фазаларына қарай жылды анықтаса, мысырлықтар Күннің қозғалысына сүйенген. Бұл екі үлкен өркениет өздерінің мәдениетінде дамыған астрономиялық білімді кеңінен қолданды.
Қытай және олардың календары
Қытай дәстүрлері бойынша жыл санау 60 жылдық циклдарға бөлінген болатын. Бұл циклдар жылдың жануарларымен, элементтермен және басқа да символдық категориялармен байланыстырылды. Осындай күрделі жүйе арқылы уақытты бақылау іске асырылған.
Грек және Рим цивилизацияларындағы жыл санау
Ежелгі Грецияда Олимпиадалар аралығындағы уақыт өлшем бірлігі ретінде пайдаланылды, бір Олимпиада ойындары төрт жылға жалғасатын еді. Ал Римде Аб урбе кондита — "Қаланың негізі қаланған уақыттан" деп есептелетін еді, бұл біздің дәуірімізге дейінгі 753 жылдан бастау алады.
Басқа дәуірлер мен мәдениеттер
Басқа мәдениеттер мен қауымдастықтар да өзіндік уақыттық жүйелерін дамытқан. Мысалы, Мая өркениеті өздерінің өркениет тарихын Катундар мен Бактунамалар арқылы есептеген — әрқайсысы сәйкесінше, 20 жыл және 400 жылды білдірген.
Жыл санаудағы ортақ тенденциялар
Барлық осы жүйелерді біріктіруші тендеция — табиғи құбылыстарға қарап уақытты анықтау және маңызды тарихи оқиғалар арқылы даталарды белгілеу еді. Бұл ежелгі методологиялар әлемнің түрлі түкпірінде өзара ұқсастықтарымен ерекшеленді.
Жыл санау әдістері мен жүйелері мәдени ерекшеліктер мен астрономиялық бақылауларға негізделіп құрылды. Адамдар тарихтың бастауынан бастап оларды күнделікті өмірде пайдаланып, қазіргі заманға дейінгі кезеңдерін белгіледі. Осындай жүйелердің зерттелуі бізге ежелгі әлемнің түсініктерін кеңейтуге көмектеседі.