Неге маймылдардың мұрт пен сақалдары жоқ, ал адамдарда бар?
Бұл мақалада біз адамдар мен маймылдардың генетикалық ерекшеліктеріне тоқталып, сақал мен мұрттың эволюция тұрғысынан неге тек адамдарда кездесетінін қарастырамыз.
Адамзаттың эволюциясы мен биологиялық ерекшеліктері үнемі ғалымдар мен қызығушылық танытқандардың назарында. Әсіресе, адамдардың маймылдармен ортақ ата-бабаға ие болуы - ең көп талқыланатын мәселелердің бірі. Осы тұрғыда, көптеген адамдардың ойында бір сұрақ туындайды: егер біз маймылдармен ортақ ата-бабадан шықсақ, онда неге маймылдарда мұрт пен сақал өспейді?
Эволюциялық тұрғыда адамның ерекшелігі
Сақал мен мұрт тек эстетикалық қана емес, сонымен қатар эволюциялық мәні бар ерекшеліктер болып табылады. Бұл ерекшеліктер адамның көптеген эволюциялық кезеңдерінде пайда болды. Кейбір зерттеулер көрсеткендей, сақал мен мұрт гендер мен гормондардың әсерінен дамиды. Еркектердегі андроген гормоны – тестостерон – осы ерекшеліктердің дамуына тікелей әсер етеді.
Маймылдар мен адамдардың генетикалық айырмашылықтары
Маймылдар мен адамдардың ДНҚ-лары 96-98% аралығында сәйкес келеді, бірақ қалған пайыздар биологиялық және физикалық айырмашылықтарды тудырады. Маймылдар да өздерінің табиғи ортасына бейімделу арқылы ерекше қасиеттерге ие болды, бірақ сақал мен мұрт дамуында адамдардан қалысады. Бұл маймылдардың ерекшелеген гормондық деңгейіне және генетикалық кодына байланысты.
Табиғи сұрыпталу және әлеуметтік рөл
Адамзат қоғамында сақал мен мұрт тарихи тұрғыдан маңызды әлеуметтік рөл атқарды. Олар мәртебенің, жастың, даналықтың белгісі ретінде қабылданған. Бұл құбылыс антропологиялық тұрғыдан адамдардың өздерінде осындай ерекшеліктердің сақталып қалуына алып келген.
Эволюциялық биология және генетика тұрғысынан қарағанда, адамдар мен маймылдардың ата-бабалары ортақ болғанымен, олардың даму жолдары әртүрлі болған. Бұл айырмашылықтар биологиялық және гормондық деңгейде айқындалады, ол өз кезегінде мұрт пен сақалдың өсу қаупіне әсер етеді. Белгілі бір генетикалық ерекшеліктер мен табиғи сұрыпталу процестері арқасында сақалдар мен мұрттар тек адамзатқа тән болды.