Сәуленің салмағы бар ма?
Күнделікті өмірде көзге көрінбейтін сәуле сияқты физикалық құбылыстардың салмағы бар ма деген сұраққа жауап іздейміз. Бұл мақалада сәуленің физикалық қасиеттерін зерттейтін боламыз.
Сәуле - күнделікті өмірімізде кездестіретін, бірақ көзге көрінбейтін физикалық құбылыс. Ол жарық, радио толқындары немесе рентген сәулелері түрінде болады. Бірақ сәуленің салмағы бар ма? Бұл сұрақ көптеген адамдарды қызықтырады, себебі ол физиканың күрделі ұғымдарына байланысты.
Сәуле және фотондар
Сәуле жарықтың бір түрі болып табылады және ол фотондардан тұрады. Фотон - бұл жарық бөлшегі, бірақ оның тыныштық массасы нөлге тең. Бұл фотондардың салмағы жоқ деген сөз бе? Жоқ, себебі олар жылдамдықпен қозғалған уақытта энергияға ие болады.
Эйнштейннің салыстырмалық теориясы
Физикадағы Эйнштейннің әйгілі салыстырмалық теориясы бойынша, масса мен энергия өзара байланысты. Яғни, фотонның тыныштық массасы болмаса да, энергиясы бар, сондықтан оның салмағы да есептелінеді.
Сәуле салмағының әсері
Жарықтың белгілі бір салмағы болса, ол қалайша бізге әсер етеді? Бұл әсіресе астрономияда маңызды рөл атқарады. Мысалы, жарықтың салмағы гравитациялық линза әсерін тудырады, бұл жарықтың ауырлық күшінің әсерінен белгілі бір объектілер арқылы бұрылуын білдіреді.
Физика әлемінде сәуленің салмағын нақтылау тек қана ғылыми қызығушылық емес, сонымен қатар астрономиялық зерттеулерде де маңызды. Осылайша, сәуленің тек қана энергия тасымалдаушы ғана емес, салмақтық қасиетке де ие екендігін түсінеміз.