Күн неге дөңгелек?
Күннің пішіні бізді неге таң қалдырады? Ғылымның көзқарасынан Күннің дөңгелек болуының себептері қандай? Бұл мақалада осы сұрақтарға жауап береміз.
Адам баласы ерте кезден бері Күнге қарап, оның пішінін зерттеп келеді. Жұрттың бәрін қызықтыратын сұрақтардың бірі - "Күн неге дөңгелек?" Бұл сұраққа жауап беру үшін, алдымен Күннің өзі мен оның физикалық қасиеттерін түсіну қажет.
Күннің құрылысы
Күн - бұл алып шар тәріздес жұлдыз, оның негізгі құрамдас элементтері сутегі мен гелий. Бұл элементтер Күннің ядросында термоядролық реакциялар арқылы синтезделіп, энергия бөлініп шығады. Осы реакциялар Күннің тұрақты жарық шығаруына мүмкіндік береді.
Гравитацияның әсері
Күннің пішінінің дөңгелек болуының негізгі себебі - гравитация күші. Күннің ішкі бөліктері гравитация күші арқылы өзіне тартылады, бұл күш тұрақты орбиталда тепе-теңдік сақтауға мүмкіндік береді. Гравитация ішкі масса мен сыртқы қабаттар арасында тепе-теңдік орнату үшін қажетті пішінді береді. Бұл кезде ең тиімді әрі табиғи пішін - дөңгелек болып табылады.
Гидростатикалық тепе-теңдік
Күннің ішкі қысымы мен сыртқы гравитациялық күші бір-біріне тең болуы өте маңызды. Бұл күй гидростатикалық тепе-теңдік деп аталады. Мұнда газ қысымы сырттан түсетін гравитациялық күшке теңгеріледі, сондықтан Күннің пішіні тұрақты және дөңгелек болады.
Пішіннің айналуы
Күн айналу қозғалысында да белгілі бір рөл атқарады. Күннің айналуы оның пішінін сақтауға стабилизация жасайды, бұл да оның дөңгелек болуын түсіндіреді. Күннің айналуы біркелкі емес болғандықтан, экваторындағы айналу жылдамдығы материяның орталыққа тартылуына ықпал етеді.
Сонымен, Күннің дөңгелек болуының негізгі себептері гравитация, гидростатикалық тепе-теңдік және айналу қозғалысы. Бұл физикалық процестер Күннің тұрақты және тиімді пішінін сақтауына көмектеседі. Күннің дөңгелек болуы ғаламшарымыздың және басқа да планеталардың өмір сүруіне ықпал етеді.