Уран неге аспан әлеміндегі ең ерекше планета?

Уран Күн жүйесінің жетінші планетасы ретінде ерекше орын алады. Ол тек қана күлгін-жасыл түске боялған атмосферасы үшін емес, сонымен қатар оның осінің ерекше көлденең орнасуы арқылы да назар аударады. Бұл құбылыс неліктен және қалай пайда болғаны туралы көптеген теориялар бар.

Уранның осі: ерекшелігі неде?

Уранның осі шамамен 98 градусқа бұрылған, бұл оны «жаттыққан» планета етеді. Жерге қарағанда, оның айналу осі өз орбитасына қатысты көлденең орналасқан, сондықтан оның бір полюсі бірқатар жылдар бойы Күнге бағытталған күйде қалады.

Ғылыми теориялар

Қатты соқтығыс нәтижесі

Кейбір астрономдар Уранның осі осыдан миллиардтаған жыл бұрын басқа үлкен ғарыш объектісімен қатты соқтығысудан кейін бұрылған деп есептейді. Бұл теория бойынша, соқтығыс нәтижесінде ось көлденең күйге ауысып қана қоймай, планетаның ішкі құрылымы да өзгеруі мүмкін.

Көп санды кішігірім соқтығыс

Басқа бір теорияға сәйкес, Уран бірнеше кішігірім соқтығыстардың әсерінен өз осін біртіндеп өзгертті. Бұл теория планетаның айналасындағы кішігірім денелердің гравитациялық әсерімен байланыстырылады.

Гравитациялық әсерлер

Тағы бір мүмкін себеп — Уранның айналасындағы өзге планеталар мен аспан денелерінің гравитациялық әсері. Юпитер мен Сатурн секілді алып планеталардың тартылыс күштері әсер етуі ықтимал, бұл өз кезегінде осьтің көлденең бағыт алуына себеп болуы мүмкін.

Уранның көлденең осінің салдары

Уранның осінің көлденең орналасуы оның климаттық жағдайларына айтарлықтай әсер етеді. Полюстеріне алмасып түсетін ұзақ және суық түндер мен күндер Урандағы ауа райын ерекше күрделендіреді. Жазғы және қысқы маусымдардың ұзақтығы шамамен 21 жылға созылады.

Уранның осінің көлденең орналасуы - бұл планетаның бірегей ерекшелігі және ғалымдар үшін зерттеу мәселесі. Осының себебін түсіну ғарыш кеңістігіндегі күрделі құбылыстарды түсіну жолындағы маңызды қадам болып табылады.