Қараңғылықта неліктен көз алдымызда жарқыраған нүктелер шығады?
Киімсіз көзбен қарасаңыз, қараңғылықта жарқыраған нүктелер көрінетіні жөнінде білгіңіз келе ме? Бұл құбылыстың себебін түсіндіреміз.
Қараңғылыққа ұзақ уақыт қарасаңыз, көз алдыңызда кенет жарқыраған нүктелер көрінетіні жөнінде байқаған боларсыз. Бұл құбылыс, шын мәнінде, ғылыми түрде түсіндірілетін қызықты жайт.
Фосфендер деген не?
Фосфендер – көз алдыңызда пайда болатын және биологиялық емес жарықтың әсерінен туындайтын визуалды тәжірибе. Бұл құбылыс түрлі себептерге байланысты орын алады және олар көзіміздің нейрондарының немесе оттегі жетіспеушілігінің нәтижесінде пайда болады.
Қараңғылықтағы нейрондар белсенділігі
Қараңғылықта көру рецепторлары (таяқша және шөжелер) әрекетсіздікке көшеді. Әйтсе де, олардың белсенділігі толығымен тоқтамайды. Тіпті қараңғыда көзіміздің нейрондары аз көлемде электр сигналдарын шығарады, бұл сигналдар мида жарық ретінде қабылданады.
Фосфендердің пайда болу себептері
- Механикалық қысым: Көздеріңізді қатты жабу немесе басуға тырысқанда пайда болатын қысым фосфендердің туындауына себеп болады.
- Қан айналымының өзгерісі: Басқа жағдайларда, қан айналымының көзге келуі өзгерген кезде фосфендердің пайда болуы мүмкін.
- Нейрохимиялық белсенділік: Нейрондар арасындағы химиялық және электрлік белсенділік көзімізде кенеттен пайда болатын жарықтар ретінде қабылданады.
Фосфендер зиянды ма?
Көп жағдайда фосфендер зиянды емес және қалыпты жайт. Алайда, егер олар үнемі немесе ұзақ уақыт бойы пайда болса, дәрігерге көріну ұсынылады. Олар кейде көру жүйесінің немесе ми құрылымдарының бұзылуының белгісі болуы мүмкін.
Фосфендерді зерттеу
Ғалымдар фосфендерді түсіну үшін түрлі зерттеулер жүргізуде. Бұл құбылыс мидың және көздің функцияларын жақсырақ түсінуге көмектеседі әрі келешекте неврологиялық ауруларды емдеуде жаңа әдістерді табуға ықпал етуі мүмкін.
Кез келген жағдайда, қараңғылықта жарқыраған нүктелерді көргенде үрейленбеу керек. Бұл құбылыс көпшілікке таныс және әдетте зиянсыз.