Көлік салығын төлеп, заңды бұзбау жолдары

Әр жылда бірінші сәуір — көлік салығын төлеудің соңғы күні болып табылады.

Көлік салығын қанша мөлшерде төлеу керек?

Салық кодексінің 493-бабына сәйкес, көлік иесі салық мөлшерін өз бетімен есептейді. Жүргізушілер Kolesa.kz сайтындағы салық калькуляторын, kgd.gov.kz порталын немесе e-Salyq Azamat мобильді қосымшасын пайдалана алады.

Банктердің мобильді қосымшалары арқылы сома автоматты түрде көрсетіледі, мысалы, Kaspi.kz қосымшасында «Төлемдер» бөлімін қарап шығу қажет.

Онлайн төлемдер жасауды меңгермегендер үшін салықты тұрғылықты мекенжайларына сәйкес мемлекеттік кірістер департаментіне барып есептеп, төлеу мүмкіндігі бар. Тек ЖСН мен техникалық паспорт деректерін білу жеткілікті. Сонымен қатар, кез келген банк кассасында қолма-қол төлем жасап, есеп айырысуға болады.

Егер көлік ортақ меншікте болса, салық мөлшерін есептеу үшін мемлекеттік кірістер департаментіне жүгіну ұсынылады.

Салықты есептеген кезде қандай АЕК пайдаланылады?

Сөйлеп отырған жылға сәйкес АЕК мөлшері қолданылып, 2025 жылдың 1 сәуіріне дейін көлік иелері 2024 жылдың салығын төлейді. Бұл кезде былтырғы АЕК мөлшері (3692 теңге) қолданылады. Биылғы салықты (2026 жылдың 1 сәуіріне дейін) төлеп жатқанда 2025 жылдың АЕК мөлшері есепке алынады.

Көлік құралдарының пайдалану мерзімі техпаспорттағы шыққан жылға сәйкес есептеледі. Қозғалтқыш көлемі 1500 текше см-ден жоғары жеңіл көліктің салық сомасы әр артық текше см үшін 7 теңгеге артады.

3 литрден асатын қозғалтқышы бар көліктің салығын қалай есептеу керек?

2014 жылдың 1 қаңтарынан кейін нарыққа келген немесе шетелден импортталған, қозғалтқыш көлемі 3000 текше см-ден асатын жеңіл көліктерге жоғары салық салынады. Бұрын импортталған автомобильдер үшін ескі салық шарттары қолданылуда, бұл жайды назарда ұстау маңызды. Онлайн калькуляторлар бұл жайды автоматты түрде есептейді.

Ардагерлер мен мүгедек тұлғалар мотор көлемі 4000 текше см-ден асатын көліктерді 2013 жылдың 31 желтоқсанынан кейін қайта тіркесе жеңілдіктен айырылады.

Пикап жүк көлігіне жата ма?

Жоқ. Пикаптар мен лимузиндер Қазақстанда жеңіл көлік қатарына кіреді. Ал бортты «Газель» техпаспортында B категориясы көрсетілсе, жүк көлігі болып саналады. Жүк көліктерінің салығы көтергіштігіне байланысты есептеледі.

Көлік салығы дұрыс есептелмесе не істеу керек?

eGov.kz порталының жеке кабинетінде, eGov mobile немесе e-Salyq Azamat қосымшаларында атыңызға қанша көлік тіркелгенін тексеріңіз. Егер бөтен көлік сіздің атыңызға тіркелген болса (2023 жылғы жағдай), e-Salyq Azamat қосымшасы арқылы мәліметті түзетуге өтініш беріңіз.

Жеке кабинетте бөгде көлік тіркелмеген болса, ал қозғалтқыш көлемі, шыққан жылы сияқты деректер дұрыс көрсетілмесе, салық есептеген мемлекеттік кірістер бөлімшесіне тікелей жүгіну қажет. 2023 жылы мототехника иелерінде салықты есептеу барысында қате орын алған.

Уақытында төлемесе не болады?

Салық төлеуден бас тартқан жағдайда 2 сәуірден бастап өсімпұл қосылады. 1 АЕК-тен (3692 теңге) асатын қарыз туралы хабарлама жіберілген күннен 30 жұмыс күні өткен соң, Мемлекеттік кірістер комитеті автоматты түрде салық бұйрығын шығарады.

Борышкер салық бұйрығын алғаннан кейін 5 жұмыс күні ішінде қарызын төлемесе, іс сот орындаушысының қарауына өтеді. Бұл жағдайда борышкердің мүлкі мен банк шоты бұғатталып, шетелге шығуына шектеу қойылады. Салық сомасына өсімпұл мен сот орындаушының қызмет ақысы (барлық сомадан 25%-ға дейін) қосылады.

Сатылып кеткен немесе жаңа сатып алынған көлік үшін қалай салық төлеу керек?

Машина сатқан кезде салықты сатып алу-сату мәмілесін жасамас бұрын төлеу керек. Әйтпесе, көлікті қайта тіркеуге мүмкіндік болмайды.

Төленетін сома сатушы үшін көлік сатылған айдың бірінші күніне дейін, ал сатып алушы үшін жаңа иесінің атына тіркелген айдың бірінші күнінен бастап есептеледі. Мысалы, 2024 жылдың 5 шілдесінде сатылса, бұрынғы иесі 6 айлық — 1 қаңтардан 1 шілдеге дейін салық төлеуге міндетті. Жаңа иесі 1 шілдеден бастап 31 желтоқсанға дейін төлейді.

Басқа адамның салығын төлеу мүмкін бе?

Иә, басқа адамның салығын төлеу үшін иесінің аты-жөнін, ЖСН-ін және автомобильдің VIN-кодын білу жеткілікті.

Көлік сенімхат арқылы сатылса, салықты кім төлейді?

Сенімхат арқылы сату қазіргі жағдайда ескіргенімен, салық әрдайым техпаспортта көрсетілген мүлік иесі тарапынан төленеді. Көлік бұрын сатылса да, оның иесі туралы хабар болмаса да, соңғы 5 жылдағы салық пен өсімпұл есептеле береді. Аталған жағдайды болдырмас үшін мемлекеттік кірістер департаментіне мүлікті иеліктен шығаруды растайтын құжаттарды ұсыну маңызды.

«Сақтандыру арқылы» сатылғанда, жағдай қиындайды, себебі заң бойынша сатып алушыны сақтандыру полисіне қосу меншік құқығын беру болып есептелмейді. Сондықтан құзырлы орган техпаспортта көрсетілген иесіне салық салынады.

Кімдар көлік салығынан босатылған?

Электромобиль иелері салық төлемейді.

Салық кодексінің 490-бабына сәйкес төмендегі тұлғалар салықтан босатылады:

1. Заңды тұлғалар — ауыл шаруашылығы өнімдерін өндірушілер мен фермерлер, олар уәкілетті орган тарабынан бекітілген тізімге енген арнайы техникалар үшін салық төлемейді.
2. Шаруа немесе фермер қожалықтарының басшылары, егер арнаулы салық режимі қолданылса, қозғалтқыш көлемі 2500 текше см бір жеңіл көлік; 1000 гектар жерге бақылау жүргізілетін жүк көліктері үшін салықтан босатылуы мүмкін.
3. Мемлекеттік мекемелер.
4. Мүгедектер қоғамдық бірлестіктері, салық кодексіне сәйкес 3000 текше см-ден аспайтын бір жеңіл автокөлікке және бір автобусқа салық төлемейді.
5. Ұлы Отан соғысының ардагерлері мен теңестірілетін тұлғалар салықтан босатылғандар қатарында.
6. Мүгедектер иелігіндегі бір мотоарба мен жеңіл көлік үшін салық төленбейді.

Осы адамдар 1 сәуірге дейін жеңілдіктер алу құқықтарын растайтын құжаттардың түпнұсқасы мен көшірмесін мемлекеттік кірістер органдарына тапсыруы қажет.

Гибрид автокөліктерінің салық мөлшері қозғалтқыш көлеміне байланысты қарапайым жеңіл көліктермен бірдей есептеледі.

Ұрланған көлікке салық төлеу керек пе?

Ұрланған көлік үшін салық төленбейді. Бірақ мұны растау үшін Бірыңғай сотқа дейінгі тергеп-тексеру реестрінде ұрланғаны туралы өтініш тіркелгенін дәлелдейтін полиция анықтамасын алып, салық органына ұсыну қажет.

Бірыңғай сотқа дейінгі тергеп-тексеру реестрінде өтініш тіркелген күннен бастап қылмыстық іс тоқтағанға дейін немесе автомобиль қайтарылғанға дейін мұндай салық салынбайды.