Жол ережесін бұзғаны үшін жауапкершілікті күшейту қажет

Сенатор Марат Қожаев осы жүйенің жүргізушілерге жағымды әсер етпегенін атап өтіп, ереже бұзушылардың санының өсе түскенін айтты. Ол премьер-министр Олжас Бектеновке жолдаған сауалында өткен жылы Алматыда 4.2 миллионнан астам жол ережесін бұзу фактісі тіркелгенін мәлімдеді. Бұл көрсеткіш 2023 жылмен салыстырғанда 92.8 пайызға жоғары. Оның ішінде 3.7 миллионы камералар арқылы анықталған, бұл техникалық құралдардың тиімділігін көрсетеді.

Алайда, қазіргі жүйе жүргізушілердің бұрынғы құқық бұзушылықтарын есепке алмай, қайтадан ереже бұзған жағдайда жауапқа тартуға міндеттеме алмайды. Бұл жол-көлік оқиғаларының көбеюіне, тіпті қайғылы жағдайлар туындауына себеп болуда.

Ереже бұзушы жүргізушілердің статистикасы

М. Қожаевтың айтуынша, мегаполисте тәуелсіз жүргізуші бір жыл ішінде 143 рет ереже бұзып, 3 миллион теңгеден астам айыппұл төлеген. Осындай жағдайлар еліміздің басқа өңірлерінде де орын алуда. Көбіне, бұл құқық бұзушылар - қымбат көліктері бар, жол ережелерін әдейі бұзатын және ауқатты отбасыдан шыққан жастар.

Жазалау шараларын қайта қарау

«50%-дық жеңілдікті пайдаланып, заң бұзып, көшелерді қауіпті ойын алаңына айналдыруы жалпы жағдайды нашарлатуда», – деді сенатор.

Депутаттың пікірінше, әлемдік тәжірибе көрсеткендей, айыппұл жүйесі жеткіліксіз. Мысал ретінде, Германияда айып балын жинау, Францияда камералардың қолданылуымен айыппұл салу, Сингапурда жол ережесін қайта оқу курстары мен көлік тәркілеу сияқты шаралар тиімді болып отыр.

Ұсыныстар

Қожаев мынандай ұсыныстар берді:

• Он немесе одан көп ереже бұзған жүргізушілерге теориялық емтиханды қайта тапсыру міндеттелсін.
• Қайталанған құқық бұзушылықтың ауырлығы үшін жауапкершілікті күшейту.
• Жүргізуші куәлігінен уақытша айыруды қарастыру.
• Сараланған жаза жүйесін енгізу.
• Жүйелі құқық бұзушылар үшін 50%-дық жеңілдікті алып тастау.

Соңында, Астанада өткен «Қазақстандағы қалалық мобильділікті дамыту» форумында ереже сақтайтын жүргізушілерді ынталандыру бойынша ұсыныстар қарастырылғанын атап өту керек.

7 сәуірден бастап жаңадан енгізілетін сақтандыру кластары күшіне енеді. Жүргізуші жол ережесін өрескел бұзған жағдайда, оның сақтандыру класы М2-ге дейін төмендейді.

Айыппұлды жеті күн ішінде төлегендер үшін 50%-дық жеңілдік беру жүйесі елімізде 2015 жылдан бері жұмыс істейді.