Қазақстанның экологиялық жағдайы: соңғы 20 жылда не өзгерді?

Соңғы 20 жылда Қазақстанның экологиялық жағдайында өзгерістер болды ма? Ауаның ластану индексі мен статистикалық деректерді негізге ала отырып, талдаймыз - деп хабарлайды ranking.kz.

Қазақстанның экологиялық бағалауы

2025 жылы Қазақстан экологиялық ластану индексі бойынша 113 елдің ішінде 30-орынға ие болды. Индекс 100 балдан 73,2 баллды құрады, бұл көрсеткіш елдегі экологиялық ластанудың деңгейінің жоғары екенін көрсетеді.

Көршілес елдермен салыстыру

Қазақстанның көршілері, Ресей және Өзбекстан, 2025 жылы төменгі индекс көрсетті: Ресейдің индексі 59, ал Өзбекстанның индексі 54 баллды құрады. Еуропа елдері Финляндия, Исландия, Эстония және Швеция экологиялық рейтингтің көшбасшысы болып табылады.

Қалалардағы экологиялық жағдай

Қазақстандағы 70 елді мекеннің тек 23-і экологиялық таза деп танылған. Бұл мәлімет Қазақстандағы экологиялық жағдайдың нашарлағанын көрсетеді. Ең нашар көрсеткіштер Алматы, Астана, Қарағанды және Өскемен қалаларында байқалуда.

«Астана 2005 жылы экологиялық «жасыл» қала болса, 2023 жылы оның жағдайы нашарлады».

Ұстамды өзгерістер

Өскемен қаласындағы индекс 2005 жылдан 2023 жылға дейін 8,7-ден 4,8-ге төмендеді. Алайда, соңғы уақытта бұл қала экологиялық қиындықтарға тап болды, тіпті мектептерді қашықтықтан оқыту жүйесіне көшіруге мәжбүр болды.

Экологиялық нәтижелер мен көрсеткіштер

Кейбір жетістіктер бар, бірақ эмиссиялардың назардан тыс қалмауы тиіс. 2005 жылдан бері 2023 жылға дейін қатты, сұйық және газ тәрізді ластаушы заттардың жалпы көлемі 24%-ға қысқарды. Алайда, парник газының эмиссиясы 45%-ға артты.

«Қазақстан 2016 жылдан бастап декарбонизацияға қатысты халықаралық бастамаға қосылды».

Болашаққа жоспар

Қазақстан углеродтық нейтралитетке жету стратегиясын қабылдаған. 2030 жылға қарай парник газының көлемі 324,4 млн тоннаға жетуі тиіс. Ал 2060 жылға қарай нөлдік эмиссияға жету мақсатында экологиялық таза энергия көздерінің үлесін арттыру, атом электр станциясы құрылысын салу және төмен көміртекті технологияларға көшу жоспарланып отыр.

Егер қойылған мақсаттар орындалса, 35 жылдан кейін Қазақстанның тұрғындары таза ауада тыныс ала алады.