Қазақстанның бидайы терең өңдеуге сұраныс артып келеді

Қазақстанда бидай ұнының сұранысы дәстүрлі нарықтарда біртіндеп азайып барады, ал терең өңдеуге болатын өнімдерге қажеттілік әлем бойынша артып келеді. Бұл туралы ҚР вице-премьер-министрі Серік Жұманғарин мәлімдеді - деп хабарлайды eldala.kz тілшісі.

Терең өңдеудің экономикалық тиімділігі

Вице-премьер әр түрлі дәрежеде өңделген өнімдердің бағасын есептеді. Мәселен, бір тонна бидайдан алынатын ұнның шығыны шамамен 70-75% (700-750 кг) құрайды, ал өндіруші 250 кг (25%) қабық алады. Ұнды өндірудің орташа бағасы келесідей:

• Ұн – 135 теңге/кг;
• Қабық – 45 теңге/кг;

Осының нәтижесінде дайын өнімнің құны 113 мың теңге болады.

Терең өңдеудің пайдасы

Глютен, крахмал A және қабықтарды өндіру барысында бір тонна бидайдан дайын өнімнің жалпы құны шамамен 150 мың теңгеге жетеді. Ал терең өңдеу кезінде крахмал B, биоэтанол және барда өндірілуі нәтижесінде осы бір тонна бидайдан алынатын өнімдер құны 264 мың теңгеге дейін өседі.

«Модификацияланған крахмал, глюкозо-фруктоздық сироп, аминқышқылдары, витаминдер секілді өнімдердің өндірісі бидайдың құнын бірнеше есе арттырады», - деді Серік Жұманғарин.

Жаңа өндірістер

Оның ақпаратына сәйкес, аталған технологиялар Қазақстанда төрт жаңа зауытта енгізілетін болады. Бұл жаңа қуаттар қазіргі уақытта жұмыс істеп тұрған кәсіпорындармен бірге 1,5 млн тонна дәнді дақылдарды терең өңдеу мүмкіндігін береді.

Сонымен қатар, алдағы уақытта тағы төрт шетелдік компаниямен жаңа өндірістерді іске асыру туралы келіссөздер жүргізілуде.

Зернопродукция жағдайы

Зернопродукция саласындағы қазіргі жағдайға тоқтала келе, Серік Жұманғарин ұн тарту кәсіпорындарының жылдық жалпы қуаты 9,1 млн тонна бидайды құрайтынын және 2023 жылы олардың жүктеме деңгейі тек 33,8% болғанын айтты. Өткен жылы өңдеуге шамамен 4 млн тонна бидай жіберіліп, 3,2 млн тонна ұн өндірілді. Ел ішіндегі тұтыну 1,3 млн тонна шамасында, ал экспортқа 2 млн тоннадан аз жіберілді.

«Дәстүрлі нарықтар – Өзбекстан, Ауғанстан, Тәжікстан, Қырғызстан, Қытай – Қазақстанның ұнына сұранысты біртіндеп азайтуда, ал әлем бойынша терең өңдеу өнімдеріне сұраныс жыл сайын артуда», - деп атап өтті вице-премьер.

Бидай өндірісі

Қазақстанда жыл сайын орташа есеппен 14 млн тонна бидай өндіріледі, оның 7,5-8,5 млн тоннасы ішкі нарықта тұтынылады және өңделеді. Экспортқа 5 млн тоннадан астам бидай жіберіледі. Биыл елде 26,7 млн тонна дәнді дақыл жиналып, орташа өнімділік 16,1 ц/га құрады, оның ішінде бидай 19,8 млн тонна.

«Аграрлық саладағы мемлекеттік қолдаудың көлемі мен агрономиялық технологияларды сақтау бойынша міндеттемелердің артуымен бидайдың орташа өнімділігі белсенді түрде өседі деп күтілуде», - деп атап өтті Серік Жұманғарин.