Қазақстан азаматтарының зейнетақы жинақтарының өсуі қандай себептермен байланысты?

2024 жылдың 1 қарашасына қарай Қазақстандағы зейнетақы активтері 21,6 триллион теңгеге жетті — бұл жыл басымен салыстырғанда 20,8% (немесе 3,7 триллион теңге) артық. Осылайша, бір жыл ішінде зейнетақы жинақтарында 25,4%, яғни 4,4 триллион теңге өсім байқалды. - деп хабарлайды ranking.kz.

Негізгі факторлар

Зейнетақы активтерінің осындай өсуі бірнеше маңызды факторларға байланысты. Біріншіден, міндетті зейнетақы жарналарын (МЗЖ) енгізу бұл өсімге айтарлықтай әсер етті. 2024 жылдың он айында МЗЖ бойынша жинақталған зейнетақы қаражаты 194,9 миллиард теңгеден асты.

Пайда мен инвестициялар

Екіншіден, зейнетақы жинақтарының ұлғаюы кірістердің кеңеюімен байланысты. Зейнетақы жинақтарының өсуі зейнетақы жарналарынан және инвестициялық табыстан тұрады. Инвестициялық табыс бірнеше жыл бойы азаматтардың зейнетақы жинақтарын ұлғайтудың негізгі тәсілі болып табылады.

2024 жылдың он айының қорытындысы бойынша зейнетақы жарналары 2,2 триллион теңгеге жетіп, жылдық өсім 29,7%-ды (немесе 514,6 миллиард теңге) құрады.

Сонымен қатар, Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің жеке және шартты зейнетақы есепшоттарына есептелген таза инвестициялық табыс 2,4 триллион теңгені құрады, бұл өткен жылғы көрсеткіштен 92,8% (немесе 1,1 триллион теңге) көп.

Инвестициялық табыстың құрылымы

Инвестициялық табыс мыналардан тұрады:

• құнды қағаздар бойынша сыйақы түріндегі кірістер;
• құнды қағаздардың нарықтық қайта бағалануынан алынған кірістер;
• қаржылық құралдардың валюталық қайта бағалануынан алынған кірістер;
• сыртқы басқарудағы активтерден алынған кірістер;
• басқа кірістер.

Зейнетақы активтерінің қауіпсіздігі мен табыстылығын қамтамасыз ету үшін Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі мен инвестициялық портфельді басқарушылар активтерді әртараптандыруда. Атқарылатын инвестициялар әртүрлі қаржылық құралдарға, валюталарға бағытталып, нарықтық жағдайларға сәйкес қайта бөлінеді.

Жалпы табыстылық

2024 жылы зейнетақы активтерінің табыстылығы да жоғары деңгейде байқалды. 2024 жылдың он айы ішінде Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі басқаруындағы міндетті зейнетақы жарналары (МЗЖ), міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары (МКЗЖ) және ерікті зейнетақы жарналары (ЕЗЖ) бойынша зейнетақы активтерінің табыстылығы 12,67% құрады.

Сондай-ақ, 2024 жылдың 1 қарашадағы жағдай бойынша зейнетақы активтерінің 12 айдағы табыстылығы 14,88% болды, ал инфляция 8,5% құрады.

Зейнетақы активтерінің жинақталған инвестициялық табысы да инфляциядан асып түседі. 1998 жылдан бастап жинақталған зейнетақы жүйесінің басталуынан бастап, 2024 жылдың 1 қарашасына дейін жинақталған табыстылық 932,52%-ды құрады, ал инфляция осы кезеңде 810,7% болды.

Сонымен қатар, 2013 жылдың қыркүйегінен 2024 жылдың 1 қарашасына дейінгі таза инвестициялық табыс 10,9 триллион теңгені құрап, қазіргі уақытта зейнетақы активтерінің 50% -дан асады. Бұл инвестициялық табыс Қазақстан азаматтарының зейнетақы жинақтарын арттыруда маңызды рөл атқарады.