Қазақстанға тартылған шетелдік инвестициялар неге төмендеді?

2024 жылдың тоғыз айының қорытындысы бойынша, Қазақстанға тартылған тікелей шетелдік инвестициялардың (ТШИ) көлемі 12,7 млрд АҚШ долларын құрады, бұл өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 35,7%-ға төмендеді. Инвестициялар екі жыл қатарынан азайып отыр - деп хабарлайды ranking.kz.

Проблемалар мен болжамдар

Қазақстан Республикасының 2029 жылға дейінгі инвестициялық саясатының концепциясына сәйкес, 2024 жылы ТШИ 5,1%-ға, яғни 24,8 млрд АҚШ долларына жетуі керек еді. Алайда, үш тоқсандағы рекордтық төмендеу осындай оң болжамдардың жүзеге асырылуын сұраққа айналдырды.

Салалар бойынша жағдай

ТШИ көлемінің төмендеуі 15 экономикалық сектордың 11-інде байқалуда. Ең көп азайту тау-кен өнеркәсібінде байқалуда, мұнда ТШИ көлемі 3,8 млрд АҚШ долларына, ал өңдеу өнеркәсібінде 1,4 млрд АҚШ долларына төмендеді.

• Сала бойынша ТШИ төмендеуі:

1. Тау-кен өнеркәсібі - минус 3,8 млрд АҚШ доллар;
2. Өңдеу өнеркәсібі - минус 1,4 млрд АҚШ доллар;
3. Жылжымайтын мүлік бойынша - минус 245,3 млн АҚШ доллар;

Сонымен қатар, шетелдік инвестициялар тікелей шегеріліп жатқан салалар да бар. Мысалы, көлік-логистика саласында таза шығу 192,4 млн АҚШ доллары, қаржы және сақтандыру секторында - 5,7 млн АҚШ доллары болды.

Жалпы алғанда, оң динамика байқалған салалар

Тек төрт секторда ғана ТШИ өсімі байқалды:

• Опталық және бөлшек сауда - 10,7% өсім, 4,2 млрд АҚШ доллары;
• Ақпарат және байланыс - 7,4% өсім, 343,9 млн АҚШ доллары;
• Электр және жылу энергиясы - 46,1% өсім, 228,9 млн АҚШ доллары;
• Су шаруашылығы - 40,7% өсім, 11,1 млн АҚШ доллары.

Шетелден келетін инвестициялардың дамуы

Сарапшылар арасында ТШИ бойынша елдер арасында күрделі жағдайлар байқалуда. Оңтүстік Нидерланды, Қазақстанның негізгі серіктесі, ТШИ көлемін 35,7%-ға, яғни 7,1 млрд АҚШ доллары жеткізген.

Швейцариядан ТШИ көлемі 74,9%-ға (1,4 млрд АҚШ доллары) төмендеген.

Қытайдан ТШИ 46,5%-ға (630 млн АҚШ доллары), Германиядан 32,3%-ға (201 млн АҚШ доллары), БАӘ-нен 12,8%-ға (63 млн АҚШ доллары) азайды.

Дүниежүзілік жағдай

2024 жылы әлемде ТШИ көлемі 11%-ға артып, 1,4 трлн АҚШ долларын құрады. Дегенмен, еуропалық экономикаларды шетке қалдырғанда, әлемдік ТШИ 8%-ға төмендеген.

Бұл жағдай БҰҰ-ның Тұрақты даму мақсаттарына жетуге кедергі келтіріп отыр, өйткені, өкінішке орай, халықаралық жобалық қаржыландырудан әсер етеді.