Доллар: Қазақстандағы нетто-продаждар мен валюта динамикасы қандай болмақ?

2024 жылдың қаңтар–желтоқсан айлары аралығында АҚШ долларына деген нетто-продаждар 1,9 трлн тг-ге жетіп, 2023 жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 6,3% артты. Бұл жағдай халықтың америкалық валютаға деген қызығушылығының сақталуына ықпал етеді - деп хабарлайды ranking.kz.

2024 жылғы динамика

Өткен жылы нетто-продаждар көлемі біркелкі болмады. Бірінші жартыжылдықта айтарлықтай өсім байқалды, мысалы, 2024 жылдың сәуірінде нетто-продаждар 2023 жылдың сәуірімен салыстырғанда екі есе артты. Алайда, екінші жартыжылдықта бірнеше айларда, әсіресе шілде (екі есе) және желтоқсанда (26%-ға төмен) көрсеткіштерде кему байқалды.

Аймақтық жағдай

Нетто-продаждар барлық өңірлерде оң серпін көрсетіп отыр. Алматы қаласында 528,6 млрд тг, Шымкентте 486,2 млрд тг және Астанада 139,4 млрд тг көлемінде сатылым байқалуда. Алматы мен Шымкентте өткен жылмен салыстырғанда нетто-продаждар 5,2% және 28%-ға артса, Астанада, керісінше, 15,9%-ға төмендеді.

Ақмола облысында сатылымдар 25,4%-ға артты, жалпы трендке қарамастан.

Нарық факторлары

2024 жылы АҚШ долларының ресми валюталық курсы 469,4 тг-ге жетіп, 2023 жылмен салыстырғанда 2,9%-ға өсті. Желтоқсанда курс 519,7 тг-ге дейін көтеріліп, қарашаға қарағанда 5%-ға, 2023 жылдың желтоқсанына қарағанда 13,5%-ға жоғарлады.

Сұраныс пен ұсыныс арасындағы байланыс

Нетто-продаждар мен валюталық курс арасында өзара байланыс бар. Доллардың нығаюы халық арасында оны сатып алу ықыласын арттырса, керісінше, валютаның әлсіреуі оны сатып алу қызығушылығын азайтады. Дегенмен, бұл байланыс әрдайым тікелей бола бермейді.

Желтоқсанда нетто-продаждар 23%-ға, ал жыл бойынша 26%-ға төмендеді, бұл халықтың жаңа курсқа бейімделетінін көрсете алады.

2025 жылға күтулер

2025 жылы доллардың курсы 525,1 тг деңгейінде басталып, 530,2 тг-ге дейін көтерілмек. Дегенмен, тағы да төмендеу белгілері байқалуда. Ұлттық банк үшін басты мақсат - теңгенің тұрақтылығын қамтамасыз ету мен экспорттық бәсекеге қабілеттілікті қолдау болып табылады.

Санкциялар мен шектеулердің әсері Қазақстан экономикасына да тікелей әсер етуі мүмкін. Сондықтан, алдағы уақытта доллар мен теңге арасындағы қарым-қатынас қалайша өзгеретіні қызық болып қала бермек.