Қазақстанда азық-түлік бағасы көтерілуде: себептері мен салдары

Ақпан айында рубльге қатысты теңгенің 20%-ға құлдырауы (4,7-ден 5,7 теңге) Қазақстанда азық-түлік инфляциясының жаңа кезеңіне алып келеді. Статистикалық мәліметтерге сәйкес, 2024 жылы Қазақстанға импортталатын азық-түліктің жартысынан көбі Ресейден жеткізілетін болады - деп хабарлайды eldala.kz тілшісі.

Азық-түлік бағасының өсуіне әсер ететін факторлар

• Теңгенің долларға қатысты құлдырауы.
• Мұнай өнімдеріне бағаның реттеу шараларының жойылуы.
• Қосымша құн салығының (ҚҚС) 12%-дан 16%-ға көтерілуі.

Азық-түлік корзинасы Қазақстандағы орташа отбасылық шығындардың 50%-ын алады, ал дамыған елдерде бұл көрсеткіш 10-15%-ды құрайды.

Ресей бидайының қымбаттауы

Теңгенің рубльге қатысты төмендеуі Ресей бидайының бағасының теңгемен қымбаттауына себеп болды. Батыс Қазақстан аймағында 3-сыныптағы бидайдың тоннасы 15 мың рубль (85 мың теңге), 4-сыныптағы 14 мың рубль (80 мың теңге) және 5-сыныптағы 13 мың рубль (74 мың теңге) болып отыр. Қазақстанда 3-сыныптағы бидай тоннасы (НДС-мен) 73-76 мың теңге, 4-сыныптағы 68-72 мың теңге, 5-сыныптағы 65-69 мың теңге деңгейінде.

Бидайдың бағасының қымбаттауы мал шаруашылығында да қиындықтар туғызады, өйткені азық материалдарының 70%-ын құрайды.

Сондықтан, қазақстандық астық өндірушілер мен құс фабрикалары тек жергілікті бидайға негізделуге мәжбүр. Әйтсе де, нарықта төменгі сыныптағы бидайдың қоры азайды, себебі күз бен қыста ол экспортқа шығарылды.

Осы орайда, құс фабрикаларының өкілдері, 3-сыныптағы бидайдың орташа бағасы 75 мың теңге/тонна деңгейінде екенін атап өтеді. Күзде жемшөп бидайын 45-50 мың теңгеден сатып алуға болатын еді. Осылайша, бірнеше ай ішінде құс фабрикаларына арналған жемшөптің бағасы 50%-ға қымбаттады.

Осылайша, құс фабрикалары өнімдерінің бағасын көтеруге мәжбүр болады. Холдингтің басшысы Серік Толукпаев ақпанда құс етінің бағасын орта есеппен 10%-ға көтеру жөнінде жариялады.