Қазақстанда қант қызылшасының рекордтық жиналуы мен зауыттардағы қиындықтар

Аграрии Қазақстанда 2024 жылы қант қызылшасының рекорды – 1,2 млн тонна өнім жинады. Алайда, отандық зауыттар өңдеуге тек 700 мың тоннаны қабылдай алды - деп хабарлайды eldala.kz тілшісі.

Қиындықтар мен жоспарлар

Биыл еліміздің аграрийлері қант қызылшасының егіс көлемін 25%-ға қысқартуға шақырылды. Фермерлер, қымбат ауыл шаруашылық техникаларына миллиондаған теңге инвестиция салғанымен қиыншылықтарға тап болып отыр, - деді Сенат депутаты Закиржан Кузиев.

Көпжылдық жоспар және қорытындылар

2022 жылы үкімет қант өндірісін дамытуға арналған кешенді жоспарды бекіткен болатын, ол 2026 жылға дейін жүзеге асырылмақ. Жоспар бойынша, қызылша егісінің көлемін 11 мың гектардан 38 мың гектарға дейін кеңейту, өндіріс көлемін 2 млн тоннаға дейін арттыру және отандық шикізатты қайта өңдеу көлемін 43%-ға дейін ұлғайту көзделген.

• 2024 жылдың алғашқы екі жылында қант қызылшасының егіс көлемі 25 мың гектарға жетті.
• Фермерлер 22 млрд теңгеден астам субсидия алды.
• Сезон нәтижесінде 1,2 млн тонна өнім жиналды.

Зауыттардағы өңдеу мүмкіндіктерінің жетіспеушілігі

Дегенмен, еліміздегі төрт қант зауытының тек үшеуі ғана қызылшаны қайта өңдей алады. Олар тек 700 мың тоннаны қабылдай алды.

«Өндірілген қант қызылшасының тоннасы егістіктерде және ашық алаңдарда қалды. Негізгі мәселе, елдегі қант зауыттарының өндірістік қуаттарының жеткіліксіздігі», - деді депутат.

«2023 жылы Тараз қант зауытында өңдеу үшін қажетті жабдықтарды орнату жоспарланған, бірақ бұл іске аспады», - деді депутат. Ол зауытты заманауи етіп жаңартудың қажеттілігін атап өтті.

Үкіметтің қаржылық қолдауы

Депутаттың айтуынша, мемлекет қант зауыттарына қаржылық қолдау көрсетуде. 2024 жылы зауыттарға жеңілдетілген кредиттер берілді.

«Бірақ Ауыл шаруашылығы министрлігі қазіргі жылы қызылша егіс көлемін қысқартуды жоспарлап отыр. Бұл фермерлерді банкротқа ұшыратуы мүмкін», - деп атап өтті Закиржан Кузиев.

Депутаттар аграрлық комитет атынан премьер-министрден қант өндірісін дамыту жоспарының орындалуын бақылауды күшейтуді сұрады. Олардың пікірінше, қазіргі таңда ондаған жаңа зауыттарды салу және ескі зауыттарды модернизациялау маңызды.

Сонымен қатар, депутаттар Тараз қант зауытындағы модернизация мерзімдерінің кешігу себептерін талдауды және фермерлерге жеңілдетілген қаржылық көмек енгізуді ұсынып отыр.