Ғалам кеңейгенде, галактикалардың соқтығысуының себебі неде?

Ғалам кеңейіп жатқанына қарамастан, галактикалардың соқтығысуы жұмбақ болып тұр. Бұл мақаладан оның себептерін ашып, ғылыми түсініктемесін біле аласыз.

👁️ 4
Сурет: NASA, ESA, the Hubble Heritage (STScI/AURA)-ESA/Hubble Collaboration, and K. Noll (STScI)

Ғаламның кеңеюі туралы түсінік

XX ғасырдың басында астрономдар ғаламның статикалық емес, керісінше кеңейіп жатқанын анықтады. Бұл жаңалық Эдвин Хабблдың бақылауларына негізделген, ол алыс галактикалардың бізден алыстап бара жатқанын көрсетті. Осы құбылыс кеңейіп жатқан ғалам моделін құруға негіз болды.

Галактикалардың өзара соқтығысуы

Ғалымдарды таңқалдыратын сұрақтардың бірі — ғалам кеңейіп жатқан кезде галактикалардың соқтығысуы қалай мүмкін деген сұрақ. Бір қызығы, галактикалар арасында кең көлемді қашықтық болғанына қарамастан, олардың өзара тартылыс күші — гравитация — оларды бір-біріне жақындатады.

Гравитацияның рөлі

Галактикалардың соқтығысуына әсер ететін басты фактор — олардың массалары арасындағы гравитациялық күш. Бұл күш галактикаларды бір-біріне тартуға қабілетті және олардың арасындағы қашықтықты азайтуға ықпал етеді. Мысалы, біздің галактикамыз Құс жолы жақын маңдағы Андромеда галактикасымен соқтығысу жолында тұр.

Жергілікті және ғаламдық кеңею

Ғаламның жалпы кеңеюі кең мағыналы масштабта байқалады, бірақ бұл кеңейю әсері галактикалар арасындағы гравитациялық байланыстарға әсер етпейді. Жергілікті деңгейде, яғни галактикалар кластерлері ішінде, гравитацияның күші кеңею әсерінен басымырақ болуы мүмкін.

Кеңею мен тартылыс арасындағы тазарту

Ғаламның кеңеюі оның жалпы құрылымындағы кеңістікті үлкейте түссе де, гравитациялық күштер белгілі бір масштабтарда кеңеюдің әсеріне қарсы тұра алады. Осылайша, ғалам кеңейіп жатса да, галактикалар бір-бірімен соқтығыса алады.

Ғаламның кеңеюі және галактикалардың соқтығысуы бір-біріне қарама-қайшы процестер болып көрінгенімен, олар ғаламның күрделі әрі қызықты құрылымын түсінуге мүмкіндік береді. Галактикалар арасындағы гравитациялық тартылыс кеңеюге қарсы әрекет ете алатын деңгейде, бұл олардың өзара әрекеттесуін жалғастыруға мүмкіндік береді.