Қан дене бойымен тартылыс күшіне қарамастан қалай қозғалады?
Бұл мақалада қанның ағзадағы қозғалысы және оның жердің тартылыс күшіне қарсы қалай жұмыс істейтіні туралы талқылаймыз. Қанның жүрек арқылы қалай айдалып, дене бойында қалай таралатынының процессін зерттейміз.
Адам ағзасы таңғажайып әрі күрделі механизм. Оның ішінде ең маңызды жүйелердің бірі – қанайналыс жүйесі, ол ағзаға қажетті заттарды жеткізіп, қалдықтарды сыртқа шығарады. Бірақ қанның ағза бойымен қалай еркін қозғала алатыны туралы сұрақ туындайды, әсіресе, жердің тартылыс күші арқылы оның төмен түсуі мүмкіндігін ескергенде.
Жүрек – қанайналым жүйесінің негізгі қозғаушы күші
Қанның қозғалысының негізгі жүйесі жүрек болып табылады. Жүрек – бұлшық еттен тұратын орган, ол әр минут сайын қанайналымды қамтамасыз етіп, қан ағымын басқарады. Жүректің әрбір соғысы арқылы қан артерияларға айдалады. Бұл процесс жердің тартылыс күшін жеңуге мүмкіндік береді.
Клапандардың рөлі
Қанның бір бағытта қозғалуын қамтамасыз ететін тағы бір жүйе – бұл жүрек пен тамырлардың ішіндегі клапандар. Олар қанның артқа қарай ақпауын қадағалайды, осылайша қарсылық күшімен күресуге мүмкіндік береді.
Өзіндік ритм және веналық қайту
Веналық қандан қайту механизмі де өте қызық. Веналардың қабырғасында орналасқан кішкентай клапандардың арқасында қан дененің төменгі бөліктерінен жоғары бөліктеріне қарай қозғалады.
Бұлшық еттердің көмегі
Дене белсенділігі кезінде бұлшық еттер жиырыла отырып, веналардың қабырғаларына қысым жасайды, бұл қанның жоғары бағытта жүруіне көмектеседі. Бұл процесс көбінесе «бұлшық еттік насос» деп аталады.
Жердің тартылыс күшіне қарамастан, қан дене бойымен айналып жүре алады. Бұл үрдіске жүрек, веналық клапандар және бұлшық еттер маңызды үлес қосады. Ағзаның бұл ерекше қабілеті біздің денсаулығымыз бен өміріміз үшін өте маңызды.