Әлемде түстерді ажыратпайтын халықтар бар ма?

Түстерді ажырата алмау феномені туралы қызықты деректер: оның ғылыми негізі, таралу аймағы және мәдени әсері туралы толығырақ біліңіз.

👁️ 16
Сурет: Harry A. McBride (Photographer), Public domain, via Wikimedia Commons

Түстердің әлемін біз күнделікті өмірде табиғи деп қабылдаймыз. Бірақ кейбір адамдар үшін түстерді анық ажырату мүмкін емес. Бұл феномен түстерді ажырата алмау немесе дальтонизм деп аталады. Бірақ бұл деректі қарапайым аномалия ретінде қабылдауға бола ма? Әлде бұл бүкіл халықтарға тән құбылыс па?

Түстерді ажырата алмаудың себебі

Ғылыми тұрғыдан алғанда, түстерді ажырата алмау жағдайы көздегі арнайы пигменттердің жетіспеушілігі немесе мүлдем болмауымен байланысты. Әрбір адамның көзінде үш негізгі пигмент болады, олар көк, жасыл және қызыл түстерді сезуге мүмкіндік береді. Бір немесе бірнеше пигменттің болмауы адамның түстерді бұрмалауына әкеледі.

Дүние жүзіндегі дальтонизмнің таралуы

Дальтонизм ер адамдар арасында көбірек кездеседі. Генетикалық тұрғыда, бұл Х хромосомасына байланысты болғандықтан әйелдерге қарағанда ерлер жиі зардап шегеді. Алайда, белгілі бір халықтарда бұл феномен аса кең таралуы мүмкін бе?

Түстерді ажыратпайтын халықтар

Әлемде тұтас бір халықтың түстерді ажыратпайтыны жайлы ғылыми деректер жоқ. Бірақ кейбір халықтардың тілдерінде түрлі түстердің нақты атаулары жоқ. Мысалы, Африкадағы Бодо тайпасында тек қара және ақ түстердің атаулары бар екендігі белгілі. Бұл олардың түстерді көру қабілеті қалыпты болғанымен, түс түйсіктері осы екі түске ғана негізделгендігін көрсетеді.

Мәдени әсері

Түс қабылдаудың мәдени айырмашылықтары халықтардың өнері, сәні және өмір салтында көрініс табады. Мысалы, бір түсті бір мәдениет қуаныш символы деп қабылдаса, басқа мәдениет оны қайғы белгісі деп қабылдауы мүмкін. Мұндай мәдени айырмашылықтардың түстерді ажырата алмауға қатысы бар ма деген сұрақтар туындайды.

Түстердің қабылдануы бәріміз үшін бірдей емес әрі бұл феноменнің мәдени, генетикалық және физиологиялық аспектілері бар. Белгілі бір халықтардың түстерді ажырата алмауы туралы нақты ғылыми дәлелдер жоқ, бірақ мәдени және тілдік айырмашылықтар осыны меңзеуі мүмкін. Бұл тақырып әлі де терең зерттеуді қажет етеді.