Төртінші өлшем шын мәнінде бар ма?

Физика мен математика саласындағы түсініктерге сүйенсек, біз өмір сүріп жатқан әлемнің үш кеңістік өлшемі бар: ұзындық, ені және биіктігі. Бұл өлшемдер күнделікті өміріміздің негізін құрайды. Бірақ төртінші өлшем туралы не білеміз?

Төртінші өлшем дегеніміз не?

Төртінші өлшем дегеніміз - уақыт. Бұл қарапайым көзқарастағы үш өлшемнен өзгеше. Алайда, заманауи ғылыми теориялар уақытты басқа кеңістік өлшемдерімен қатар қарастырады. Атап айтқанда, Эйнштейннің салыстырмалылық теориясында уақыт төртінші өлшем ретінде қабылданады.

Төртінші өлшемнің ғылыми негізі

Эйнштейннің салыстырмалылық теориясында уақыт кеңістікпен тығыз байланыста. Бұл теорияға сәйкес, кеңістік-уақыт континуумы деп аталатын құрылым төрт өлшемнен тұрады: үш кеңістік өлшемі және бір уақыт өлшемі. Осылайша, әлеміміздің физикалық процестерін дәл түсіну үшін уақытты да ескеруіміз қажет.

Ғылыми фантастикада төртінші өлшем

Көптеген ғылыми-фантастикалық әдебиетте төртінші өлшем кеңістіктікті өзге көзқараспен түсіндіруге мүмкіндік береді. Мысалы, уақыт ішінде саяхаттау, параллель әлемдерге өту сияқты түсініктерді осы өлшем арқылы түсіндіреді. Бұл шығармаларда уақыт пен кеңістіктің басқа аспектілері мен өлшемдері қолданылатындықтан, оқырмандар бұл теорияның мүмкіндіктеріне таң қалады.

Төртінші өлшемнің практикалық қолданылуы бар ма?

Күнделікті өмірде төртінші өлшемнің тікелей қолданылуы аса көрінбесе де, ғылым мен технология салаларында оның мәні зор. GPS секілді жүйелер салыстырмалылық теориясына негізделіп жұмыс істейді, бұл төртінші өлшем туралы түсініктердің практикада қолданылуын білдіреді.

Төртінші өлшемнің бар болуы қазіргі заманауи физиканың бір бөлігі болып табылады. Ғалымдар бұл өлшемнің қасиеттерін зерттеуді жалғастырып, оның шынайы табиғатын анықтау үшін әртүрлі тәсілдер қолдануда. Ал біз, өз кезегімізде, уақыт пен кеңістікті толық түсіну үшін үлкен ғылыми жетістіктерге куә бола аламыз.