Ғаламшарлар неге өз осінің айналасында айналады?

Күн жүйесінде, тіпті ғаламның көптеген жүйелерінде де ғаламшарлар өз осінің айналасында үнемі айналады. Бұл сұрақ – «Неліктен?» деген терең ізденісті талап етеді. Ғаламшарлардың айналуын түсіну үшін физиканың негізгі заңдары мен ғарыштық динамиканы зерттеу керек.

Айналудың физикалық негіздері

Барлық ғаламшарлар үлкен ғарыштық қайнаудан қалыптасты. Олардың газ бен шаңнан құралған дискілерінен пайда болу процесінде бұрыштық импульс сақталады. Бұрыштық импульс – айналып тұрған жүйенің қозғалыс мөлшерін сақтайтын физикалық шама. Себебі бастапқы айналым құбылысы сақталады және ол дененің қалыптасу кезінде соққы және ассиметриялық тартылыс күштерімен күшейеді.

Гравитация және ғаламшарлардың қалыптасуы

Ғаламшарлардың айналуына гравитация да әсер етеді. Әстә аймағында газ және шаңның тартылуы арқылы ғаламшарлар тығыздалған сайын, оның айналу жылдамдығы артады. Бұл – қоршаған материалдардың асимметриялы тартылуы нәтижесінде айналу осінің айқындалуы.

Ғаламшарлардың айналу жылдамдығы

Әр ғаламшардың айналу жылдамдығы әртүрлі болады. Мысалы, Юпитер секілді алып ғаламшарлар жылдам айналады, ал Меркурий баяурақ. Бұл айырмашылықтар оның массасына, өлшеміне, бастапқы жағдайлары мен кейінгі өзгерістеріне байланысты.

Ғаламшарлардың өз осінің айналасында айналуы табиғаттың заңдылықтарына сүйенеді. Бұрыштық импульс пен гравитациялық тартылыс негізгі себептер болып табылады. Бұл процесті түсіну бізге ғарыштағы басқа жүйелерді де зерттеуге мүмкіндік береді.