Әлем карталарындағы бағыттар неге осылайша орналастырылған?

Картографияның даму тарихы

Картография, яғни карта жасау ғылымы, адамзат тарихымен бірге дамып келеді. Жер шарының карталары алғаш рет ежелгі Греция мен Римде жасалған болатын. Бұл карталар, негізінде, саяхатшылар үшін жол көрсету және географиялық білімді жүйелеу мақсатында қолданылған.

Меркатор проекциясы және оның маңызы

1569 жылы Фламанд картографы Герардус Меркатор теңізде навигацияны жеңілдету үшін өзінің атақты проекциясын ұсынды. Бұл проекция меридиандар мен параллельдерді тік бұрыштарда орналастырып, киліктеніп тұрған бағыттарды түзу сызықтар етіп көрсетті. Мұндай әдіс солтүстік және оңтүстік полюстарды ажыратуда маңызды болғанымен, жоғары ендіктерде орналасқан жерлердің өлшемдерін бұрмалаған. Осы себептен көптеген мектеп карталарында Еуропа, Солтүстік Америка сияқты аймақтар көлемі шынайы көріністерден үлкен болып шығарылады.

Солтүстікке бағдарлау дәстүрі

Карталарда солтүстікті жоғары қарату дәстүрі Меркатордан бұрын басталған еді, бірақ оның проекциясы бұл қағиданы кеңінен таратуға ықпал етті. Солтүстік жарты шарда тұрған мемлекеттер өз карталарын жоғары қоя бастады, себебі бұл олардың саяси және экономикадағы маңыздылығын білдіретіндей болды.

Басқа проекциялар және олардың қолданылуы

Әлем карталарының қазіргі нұсқалары әртүрлі проекциялар арқылы құрылуы мүмкін. Питерс проекциясы немесе Робинсон проекциясы секілді баламалы әдістер мемлекеттердің нақты көлемін көрсетуге тырысады. Алайда, олар да өздерінің міндеттері мен қолданылу аймағы бар.

Қазіргі заманғы карталар және сандық технологиялар

Сандық технологиялар мен спутниктік деректердің дамуы қазіргі картографияны өзгертті. GPS және онлайн карталар арқылы адамдар нақты уақыт режимінде бағыт-бағдар ала алады. Бұл тек қана жол табуды емес, сондай-ақ жалпы географиялық түсініктердің кеңеюіне де себін тигізуде.