Полиграфты алдауға бола ма және ол қаншалықты сенімді?
Полиграф, яғни өтірік детекторы, адамдардың шындықты айту қабілетін бағалайтын құрал ретінде кеңінен қолданылады. Бірақ оны алдауға бола ма? Бұл мақалада полиграфтың жұмысы, оның сенімділігі мен оны алдауға тырысудың әдеттегі әдістері туралы айтылады.
Полиграфтың негіздері
Полиграф — адамның физиологиялық реакцияларын өлшеу арқылы өтірікті анықтауға арналған құрал. Ол жүрек соғу жиілігі, тыныс алу, қан қысымы және тері өткізгіштігі сияқты параметрлерді бақылайды. Бұл құрал арнайы дайындалған операторлармен қолданылады, олар алынған деректерді талдайды және жауаптардың шындыққа қаншалықты сәйкес келетінін анықтайды.
Полиграф қаншалықты сенімді?
Полиграфтың сенімділігі туралы пікірлер әртүрлі. Кейбір мамандар оның нәтижелері 80-90% дәл болуы мүмкін десе, кейбіреулері оның нәтижелеріне толық сенуге болмайтынын айтады. Полиграфтың негізгі кемшілігі — оның адамның күйзеліс күйін нақты өтірікпен немесе шынайы эмоциялық реакциямен ажырата алмауы.
Полиграфты алдау әдістері
Кейбір адамдар полиграфты алдауға болады деп санайды, бірақ бұл оңай іс емес. Алдау әдістерінің арасында физиологиялық көрсеткіштерді бақылайтын механизмдерді бұзу, мысалы, дем алуды бақылану, ауырсындыру заттарды қолдану, немесе психикалық жаттығулар арқылы эмоцияларды бақылау бар. Дегенмен, кәсіби полиграф операторлары бұл тәсілдерді анықтауға қабілетті, сондықтан олар сирек әсер етеді.
Полиграфты алдауға болады деген пікірлер болғанымен, оның сенімділігі мен жұмыс істеу механизмі бұл әрекеттерді қиындатады. Полиграфтың нәтижелері 100% сенімді болмаса да, ол әлі де көптеген ұйымдар мен құқық қорғау органдары арасында кеңінен қолданылады. Сондықтан оны алдауға тырысу тәуекелі бар және бұл сирек сәтті нәтиже беруі мүмкін.