Көлік салықтарын төлеу уақыты мен әдістері

Әр жылдағы бірінші сәуір — көлік салығын төлейтін соңғы күн.

Салық мөлшерін қалай есептеу керек?

Салық кодексінің 493-бабына сәйкес, көлік иесі салық мөлшерін өзі есептейді. Жүргізушілер Kolesa.kz-тің арнайы салық калькуляторын, kgd.gov.kz веб-порталын немесе e-Salyq Azamat мобильді қосымшасын пайдалана алады.

Банктердің мобильді қосымшаларында сома автоматты түрде көрсетіледі. Мысалы, Kaspi.kz қосымшасында бұны «Төлемдер» бөлімінен табуға болады.

Онлайн төлем жасап үйренбегендер салықты тұрғылықты мекенжайы бойынша мемлекеттік кірістер департаментіне барып есептеп, төлей алады. Ол үшін ЖСН мен техникалық паспорт деректерін білу жеткілікті. Кез келген банк кассасында қолма-қол төлем жүргізуге болады.

Көлік ортақ меншікте болса, салық мөлшерін есептеу үшін мемлекеттік кірістер департаментіне жүгінген жөн.

Салықты есептегенде қандай АЕК мөлшері қолданылады?

Жылдың салық мөлшері сол жылдың АЕК мөлшері бойынша есептеледі. Мысалы, 2025 жылдың 1 сәуіріне дейін көлік иелері 2024 жылдың салық мөлшерін төлейді, бұл былтырғы АЕК (3692 теңге) мөлшерімен есептелінеді. Ал биылғы салықты (2026 жылдың 1 сәуіріне дейін) төлегенде 2025 жылдың АЕК мөлшерін пайдаланасыз.

Көлік құралын пайдалану мерзімін техпаспорттағы шығарылған жыл бойынша есептейді.

Қозғалтқыш көлемі 1500 текше см-ден асатын жеңіл көліктер үшін әр артық текше см үшін салық сомасы 7 теңгеге өседі.

3 литрден асатын қозғалтқышы бар көліктің салығы қалай есептеледі?

2014 жылғы 1 қаңтардан бастап Қазақстанда жасалған (өндірілген немесе құрастырылған) немесе елге сырттан келген 3000 текше см-ден жоғары қозғалтқышы бар жеңіл көліктерге жоғары салық салынады. Ал бұған дейін импортталған автомобильдерге ескі салық шарттары қолданылады.

Ардагерлер мен мүгедектер 4000 текше см-ден асатын мотор көлемі бар көлікті 2013 жылдың 31 желтоқсанынан кейін қайта тіркесе, жеңілдіктен айырылады.

Пикап жүк көлігіне жата ма?

Жоқ. Қазақстанда пикап пен лимузин жеңіл көлік санатына жатады. Ал бортты «Газельдің» техпаспортында B категориясы көрсетілсе, жүк көлігі саналады. Олардың салығы жүк көтергіштігіне байланысты есептеледі.

Көлік салығы дұрыс есептелмесе не істеу керек?

eGov.kz порталының жеке кабинетінде, eGov mobile немесе e-Salyq Azamat мобильді қосымшаларында атыңызға тіркелген көлікті тексеріңіз. Бөтен көлік сіздің атыңызға тіркелген болса, e-Salyq Azamat қосымшасы арқылы мәліметті түзетуге өтініш беріңіз.

Жеке кабинетте бөгде көліктер тіркелмеген болса және қозғалтқыш көлемі, шыққан жылы сияқтылар деректер дұрыс көрсетілмесе, мемлекеттік кірістер бөлімшесіне тікелей хабарласу қажет. Мысалы, былтыр мототехника иелерінің 2023 жылғы салығын есептеу барысында қате анықталды.

Уақытында төлемесе не болады?

Салық төленбеген жағдайда 2 сәуірден бастап өсімпұл қосылады. 1 АЕК-тен (3692 теңге) асатын қарыз жөнінде хабарлама жіберілгеннен кейін 30 жұмыс күні өткен соң, Мемлекеттік кірістер комитеті автоматты түрде салық бұйрығын шығарады.

Борышкер салық бұйрығын алған соң 5 жұмыс күні ішінде төлемесе, іс сот орындаушының бақылауына өтеді. Сот орындаушы борышкердің мүлкін және банк шотын бұғаттап, шетелге шығуына шектеу қояды. Салық сомасына өсімпұл мен сот орындаушының қызмет ақысы (жалпы сомадан 25%-ға дейін) қосылады.

Сатылып кеткен немесе жаңа сатып алынған көлік үшін қалай салық төлеу керек?

Автомобилді сатқан кезде салықты сатып алу-сату келісімін жасаудан бұрын төлеу қажет. Әйтпесе, көлік қайта тіркелмейді.

Төленетін сома сатушы үшін көлік сатылған айдың бірінші күніне дейін, ал сатып алушы үшін көлік жаңа иесінің атына тіркелген айдың бірінші күнінен бастап есептеледі. Мысалы, егер көлік 2024 жылдың 5 шілдесінде сатылса, бұрынғы иесі 1 қаңтардан 1 шілдеге дейінгі 6 айлық салықты төлеуге міндетті, ал жаңа иесі 1 шілдеден 31 желтоқсанға дейінгі салықты төлейді.

Басқа адамның салығын төлеуге бола ма?

Иә. Ол үшін иесінің аты-жөнін, ЖСН-ін және автомобильдің VIN-кодын білу жеткілікті.

Көлік сенімхат арқылы сатылса, салықты кім төлейді?

Елде сенімхат арқылы сату қағидаты ескіргенімен, мұндай әрекеттер әлі де бар. Салық әрдайым көлік техпаспортында жазылған мүлік иесі тарапынан төленеді. Көлік бұрынғы иесінен хабар болмағанымен, соңғы 5 жылдағы салық пен өсімпұл қайтадан есептелінеді. Сондықтан осындай жағдайлардың болмауы үшін мемлекеттік кірістер департаментіне мүлікті иеліктен шығаруды растайтын құжаттарды ұсыну қажет.

«Сақтандыру арқылы» сатқанда да қиындықтар туындайды. Заң бойынша сатып алушыны сақтандыру полисіне қосу, меншік құқығын беру болып саналмайды. Сондықтан, мемлекеттік орган техпаспортта көрсетілген иесіне салық салады.

Кімдер көлік салығынан босатылған?

Электромобиль иелері салық төлемейді.

Салық кодексінің 490-бабына сәйкес салықтан босатылады:

1. Ауыл шаруашылығы өнімдерін өндіруші заңды тұлғалар мен шаруа немесе фермер қожалығының мүшелері, олар саясат бойынша уәкілетті орган бекіткен арнайы техниканы қолданса, салық төлемейді.
2. Шаруа немесе фермер қожалығының мүшелері, егер олар арнайы салық режимін қолданса, салықтан босатылады:
   • бір шаруа немесе фермер қожалығы үшін қозғалтқыш көлемі 2500 текше см бір жеңіл көлік;
   • 1000 гектар егістік (шабындық, жайылым) жерге шаққанда жалпы қозғалтқыш қуаты 1000 кВт-қа дейінгі жүк көлігі; (1:1 арақатынасы сақталу тиіс).
3. Мемлекеттік және мемлекеттік орта білім беру мекемелері.
4. Мүгедектер қоғамдық бірлестіктеріне: қозғалтқыш көлемі 3000 текше см-ден аспайтын бір жеңіл автокөлік пен бір автобус салықтан босатылған.
5. Ұлы Отан соғысының ардагерлері, жеңілдіктер бойынша ардагерлер, соғыс қимылдарының ардагерлері, бұрынғы КСР Одағының ордені мен медальдарымен марапатталғандар, тылда кемінде алты ай қызмет еткендер, Кеңес Одағының Батырлары, Социалистік Еңбек Ерлері, «Халық қаһарманы» және «Қазақстанның Еңбек Ері» атағын алғандар, сондай-ақ көп балалы аналар бір көлік салығынан босатылған.
6. Мүгедектер иелігіндегі бір мотоарба мен жеңіл көлік үшін салық төлемейді.

Осы азаматтар 1 сәуірге дейін жеңілдік алуға құқығын растайтын құжаттардың түпнұсқасы мен көшірмесін мемлекеттік кірістер органдарына тапсыруы қажет.

Гибрид көліктер қозғалтқыш көлеміне байланысты қарапайым жеңіл көлік секілді салынады.

Ұрланған көлікке салық төлеу қажеттігі бар ма?

Ұрланған автомобиль үшін салық төленбейді. Дегенмен, бұл үшін Бірыңғай сотқа дейінгі тергеп-тексеру реестрінде ұрланғаны туралы өтініш тіркелгенін растайтын полиция анықтамасын алып, тұрғылықты жері бойынша салық органына тапсыру керек. Мұндай салық ұрланған көлік қайтарылғанға дейін немесе қылмыстық іс тоқтағанға дейін есептелмейді.