Көлік терезесінен қол шығарып жазалаушылар қатаңдады

Кейінгі уақытта полиция көліктен қолын шығарып отырған жолаушыларды жазаға тартатыны туралы сыбыс желіде жиі таралып жүр. Бұл ереже бұзылғанын білдіре ме? Оған жауап берейік.

Кім жазаланады: жолаушылар немесе жүргізушілер?

Ең алдымен, жолаушыларға көлік жүріп келе жатқанда есік ашу, терезе мен люктен денесін шығару секілді әрекеттерге тыйым салынғанын ескеру қажет. Бұл жағдайда жүргізушінің жатайлығына еш қатысы жоқ. Мысалға, люктен жолды бақылау жүргізушіге өте қиын, сондай-ақ терезеден қолын шығарып белгі беру тек жүргізуші ғана жасауға тиіс.

Көлікте жолаушылар тарапынан қауіп төндіретін жағдайлар көп кездеседі. Мысалы, мектеп түлектерінің той кортежінде басын терезеден шығарып отыруы жиі ұшырасады. Бұрын, заң бұзған жүргізуші 593-баптың 1-бөлігіне сәйкес 5 АЕК айыппұл төлеп арылатын, ал жолаушы жазасыз қалады.

Осы келеңсіздікті алып тастау мақсатында 2023 жылдың 13 наурызында Әкімшілік кодекстің 593-бабына жаңа норма енгізілді. Онда: «Жолаушыларды көлік кабинасынан тыс тасымалдау, сонымен қатар олардың терезе мен люктен денесін шығаруы, есікті ашуы – он айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде айыппұл салуға әкеп соғады» делінген. Яғни, бұл норманың күші артып, жаза қатаңдатылды.

Одан бөлек, 615-бапқа да өзгеріс енгізілді. Онда былай деп көрсетілген: «Көлік жүріп келе жатқанда жолаушының көлік кабинасының сыртында болуы он айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде айыппұлға алып келеді» делінген.

Жол ережесінде жүргізушіге терезеден денесін шығару жөнінде нақты норма жоқ. Осыған орай, бұл тек жолаушыларға қатысты болып табылады.

Көлік салонының сыртында болу деген не?

ҚР ІІМ ӘПК Kolesa.kz редакциясына берген түсініктемесінде дененің (аяқ, қол, бас) көлік габаритінен тыс орналасуы ереже бұзу болып саналатынын хабарлады. Нақты айтқанда, сол кездегі люктен, оң және сол жағындағы бүйірлік айнадан асып кетпеуі тиіс. Теория жүзінде, жолаушы терезеден аяғын шығарып отырса, оған заңсыздықпен ауыртпалық түспейді. Ең маңыздысы, бұл әрекет өмір мен денсаулыққа қауіп төндірмей, сақтықпен орындалуы керек. Люктен басын шығару болса, мүлдем рұқсат етілмейді.

Жолаушының мұндай әрекетінің қауіпсіздікті қалай әсер ететінін полицей анықтайды. Тәртіп сақшысының көлікті тоқтатып, хаттама толтыруы – жаза мен түсініктемені беруге жәрдемдесетін параграф. Нәтижесінде, жолаушы мен жүргізуші екеуі де айыппұлға құрылады.

Егер жаза әділетсіз деп санаған жағдайда, сотта өзін қорғауға құқығыңыз бар. Дегенмен, нәтижесі жағымды болары белгісіз.