Қазақстанда креативті индустрияның даму жолдары

«Мен креативті индустрияның ел экономикасының прогресінің маңызды нүктелерінің бірі боларына сенімдімін», - деді Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев. Креативті индустриялардың дамуы - мемлекеттік саясаттың басымдықтарының бірі, ол мемлекеттің басшысының ерекше бақылауында. Стратегиялық маңызға ие бұл экономикалық сектор 2029 жылға дейінгі Ұлттық даму жоспарына енгізілді. Негізгі назар - салаға қолдау көрсету, инфрақұрылымды дамыту, Қазақстанның креативті өнімдерін импорттауға бағытталған заңнамалық және институционалдық шараларға аударылады. хабарлайды Актобе Таймс

Биыл креативті индустрияны дамыту жөніндегі нормаларды көздейтін Заң қабылданды, атап айтқанда, уәкілетті мемлекеттік орган мен жергілікті атқарушы органдардың креативті индустриялардағы таланттарды дамыту және өзін-өзі іске асыруға арналған шарттарды жасау жөніндегі өкілеттіктері кеңейтілді.

Креативті экономиканы дамыту үшін Мәдениет және ақпарат министрлігі арнайы шаралар пакетін әзірледі. Атап айтқанда, биыл Үкімет креативті индустрияларды дамыту қорын құрады. Қордың негізгі міндеттері - таланттарды іздеу, жобалар мен инфрақұрылымды дамыту, Қазақстанның креативті өнімдері мен қызметтерін экспорттауға жәрдемдесу. Қор креативті экспорт жобаларын дамыту үшін түрлі қаржылық және қаржылық емес қолдау шараларын конкурстық негізде әзірлеп, іске асырады.

Сонымен қатар, Мемлекет басшысы креативті индустрияны дамыту үшін бюджет кодексін қабылдады, ол ұлттық лотерея операторының сатылған лотерея билеттерінен 3% үлесті қаржыландыруды көздейді. Қаржылық және қаржылық емес қолдау шараларын креативті индустрия субъектілеріне ұсынатын «Креативті индустрияларды ынталандыру және мемлекеттік қолдау туралы ережені бекіту» нормативтік-құқықтық актісінің жобасы да әзірленді.

«e-Creative» креативті индустрия өкілдерінің бірыңғай реестрін құру жоспарлануда. Бұл онлайн платформа қажетті адамдарды тез табуға, креативті индустрия субъектілерінің динамикасын бақылауға, отандық креативті өнімдер мен қызметтерді ілгерілету бойынша бизнес-процесстерді автоматтандыруға мүмкіндік береді.

Сонымен қатар, нетворкинг пен креаторлар арасында тәжірибе алмасу үшін 6 өңірде акселерациялық бағдарламалар өткізу жоспарланған. Креаторлар үшін инфрақұрылымды құру - тағы бір маңызды бағыт. Президенттің тапсырмасы бойынша Қазақстанның барлық ірі қалаларында жүйелі түрде креативті хабтар ашылуда. Қазіргі уақытта Астанада, Алматыда, Түркістанда, Шымкентте, Атырауда, Қызылордада, Петропавлда, Ақтөбеде, Семейде, Өскеменде, Ақтауда, Жезқазғанда 12 осындай орталық жұмыс істеп тұр. 2025 жылы тағы 8 хаб ашу жоспарланған.

Креативті өнімдер мен қызметтер - бұл оригиналдылық, инновация және адам еңбегінің жоғары құндылығы. Мемлекеттің міндеті - интеллектуалдық меншік қауіпсіздігін қамтамасыз ету. Бұл бағытта Дүниежүзілік интеллектуалдық меншік ұйымымен (ДИМҰ) тығыз ынтымақтастық жүргізіліп жатыр: оқу семинарлары мен тренингтер өткізіледі. Сондай-ақ, ДИМҰ, Сыртқы істер министрлігі және Юстиция министрлігі қазақстандық креаторлар үшін білім беру платформасын іске қосуға ниетті.

Оның өзінде, креативті тауарлар мен қызметтердің коммерциялануы үшін қолдау көрсету мақсатында Қазақстандағы банктердің бірінің маркетплейсінде оларды орналастыру туралы келісімге қол жеткізілді. 2024 жыл Қазақстандағы креативті индустрия үшін Global Innovation Index-2024 әлемдік рейтингінде үлкен жетістіктермен белгіленді - ел «Креативті тауарлар мен қызметтер» көрсеткіші бойынша 93-орыннан 65-орынға көтерілді. Бұл динамика - жоспарлы жұмыс пен мемлекеттік қолдаудың нәтижесі. Мәдениет және ақпарат министрлігінің алғашқы қызметтерінің бірі – креаторларды көлеңкелі экономиканың шеңберінен шығару болды. Осы мақсатта арнайы салық режиміне қосылған креативті қызметтің 40 түрі тізімге енгізілді. Бизнес барлық салық түрлеріне (КСН, ЖСН, ҚҚС) төлеуден босатылды және бір салық төлейді – ЖК үшін 2-4%, ЖШС үшін 8%. Салықтық жеңілдіктердің нәтижесінде креативті индустрияларда 15% немесе 6 мың субъектке ұлғайды, бүгінгі күні олардың саны 45 597-ге жетті, онда 135 мың адам жұмыспен қамтылған.

Сондай-ақ, 2024 жылы Алматы облысында Energo University негізінде Қазақстандағы алғашқы креативті индустриялар паркі және Астанада Б. Тулегенова атындағы алғашқы креативті мектеп ашылды. Интеллектуалдық және шығармашылық ресурстарды қолдау, олардың монетизациясы ұлттық стратегияның бөлінбес бөлігіне айналды. Перспективада креативті индустрия экономикалық прогресстің драйвері болуға үміт артады. Бұл сектордың дамуы жаңа жұмыс орындарын, инновацияларды және мәдени әртүрлілікті, сонымен бірге әлеуметтік инклюзивтілікті және орнықты дамуды қамтамасыз етеді. Креаторлардың жетістіктері елдің имиджіне оң әсер етеді. Бұл саладағы танымал есімдер мемлекеттің танымалдылығын арттыруда. Мысал ретінде, әнші Димаш Құдайберген, Иманбек Зейкенов (Dj Imanbek), режиссерлер Тимур Бекмамбетов, Айсултан Сеитов, Адельхан Ержанов, суретшілер Канат Нұртазин, Искандер Утебаев, Сауле Сүлейменова және әлемге танымал басқа да креаторлар аталады.