Онлайн несие ұйымдарының пайданы қаншалықты және оларды қандай алаяқтық схемалар күтеді?

2024 жылдың қаңтарынан желтоқсанына дейінгі таза пайда көлемі бойынша 20 микрофинанс ұйымының (МФО) арасында тоғыз онлайн несие беруші анықталды. Бірінші орында — "Робокэш.кз" компаниясы Zaimer брендімен, 14,5 миллиард теңге пайда тапқан деп хабарлайды ranking.kz.

Қаржылық табыс және алаяқтық

Жоғары пайдаға қарамастан, кейбір онлайн несие берушілер алдаудың схемаларына жүгінеді. Мысалы, Creditum, Sofi Finance (Tengo) және басқа да алты МФО алаяқтық және заңсыз кәсіпкерлік қызметі үшін тергеуге алынды.

Клиенттерді алдау схемалары

Қаржылық мониторинг агенттігі (ҚМА) Қазақстан Республикасы, мерзімі өткен төлемдері бар клиенттерді онлайн платформалар арқылы кепілдік келісімдеріне қол қойдырғанын хабарлады. Бұл келісімдер, несие алушы өлсе ғана қарызды төлеу кепілдігін беретіндей етіп дайындалған.

Осындай «қызметтер» үшін клиенттерден талап етілген төлемдер, несие сомасынан бірнеше есе артық болды.

Шын мәнінде, осындай келісімдер сақтандыру қызметтерін маскировка жасады, бірақ сақтандыруға ешқандай қатысы болған жоқ. Алдын ала деректер бойынша жалпы шығын 30 миллиард теңгені құрады.

Лицензиялар мен таза пайда

Creditum және Sofi Finance (Tengo) компаниялары 2024 жылдың сәуірінде лицензияларынан айырылды, алайда өткен жылы екеуі де таза пайда бойынша МФО-ның алғашқы ондығына кірген болатын. Тергеуге алынған тағы төрт компания 2023 жылы жақсы қаржылық нәтижелер көрсеткен.

2024 жылдың қорытындысы бойынша таза пайда беруші жалғыз компания POS Credit болды: 336,5 миллион теңге.

Өкінішке орай, қалған ұйымдар 103,2 миллионнан 777,4 миллион теңге аралығында шығындарды тіркеді.