Қазақстан халқының кредит алатыны қаншалықты жоғары?

Қоғамда Қазақстан халқының кредит алуының деңгейі өте жоғары деген пікір бар, бірақ бұл шындыққа жанаспайды. Біз қазіргі жағдайды толық талдап, елде не болып жатқанын түсінуге тырыстық - деп хабарлайды ranking.kz.

Жалпы кредит көлемі

2024 жылдың 1 қазанындағы жағдай бойынша, халықтың тұтынушылық кредит көлемі 12,9 трлн теңгені құрады, бұл Қазақстан банк секторындағы жалпы кредиттік портфельдің 38%-ын құрайды. Бұл сома кепілдік берілген және кепілсіз несиелерді қамтиды, ал кепілсіз кредиттер үлесі одан да аз.

Кімдерге кредит беріледі?

Шын мәнінде, бәріне емес. Қазақстанда халыққа несие берудің процесі жыл сайын қатаңдатылады, ал бекіту деңгейі әсіресе кепілсіз кредиттер бойынша төмен. Мысалы, биылғы жылдың үшінші тоқсанында бекітілген кредиттердің үлесі келесідей бөлінді:

• ірі кәсіпкерлік субъектілеріне берілген кредиттер — 51%;
• ипотекалық кредиттеу — 44,5%;
• орта кәсіпкерлік субъектілеріне берілген кредиттер — 41,5%;
• шағын кәсіпкерлік субъектілеріне берілген кредиттер — 35,3%;
• кепілмен тұтынушылық кредиттер — 30,6%;
• кепілсіз тұтынушылық кредиттер — 28,7%;
• автокредиттеу — 17,2%.

Осылайша, кепілсіз кредиттерді бекіту деңгейі басқа түрлермен салыстырғанда айтарлықтай төмен. 70%-дан астам өтінімдер қабылданбайды.

Қазақстандықтардың қарыз көтеру жүктемесі

Несие қайтару Қазақстандықтардың қаржылық жағдайына қалай әсер етеді? Статистика көрсеткендей, үлкен әсер етпейді. Ұлттық статистика бюросының мәліметтеріне сәйкес, несие төлемдері жалпы шығындардың тек 6,9%-ын құрайды, ал тамақтануға отбасылық бюджетінің шамамен жартысы жұмсалады.

Басқа елдермен салыстыру

Халықаралық валюта қорының мәліметтері бойынша, Қазақстандағы қарыз көтеру көрсеткіші ЖІӨ-нің тек 13,65%-ын құрайды, ал Ресейде бұл көрсеткіш 21,1%-ды, ал Қытайда 64,5%-ды құрайды. Дамыған елдер, мысалы, Канада, Швейцария және АҚШ-тағы көрсеткіштер айтарлықтай жоғары.

Бұл деректер Қазақстандағы қарыз көтеру деңгейінің өте төмен екенін және бұл халықтың қаржылық жағдайының тұрақтылығын көрсетеді.

Халықтың кредит алу құрылымы

2024 жылдың 1 қазанындағы жағдай бойынша, Қазақстанда 8,6 миллион несие алушы бар. Алайда, 84% қарыз 1 миллион теңгеден жоғары займдарға тиесілі, бұл 39% қарыз алушыларға қатысты. Несие алушылардың 60%-ы 1 миллион теңгеден төмен кредиттер алған, бұл жалпы кредит көлемінің 15,8%-ын құрайды.

Бұл Қазақстандағы несиелер негізінен жоғары табыс деңгейі бар адамдар тарапынан алынғанын көрсетеді, бұл сонымен бірге халықтың қарыз көтеру жүктемесінің төмендігін дәлелдейді.

Көптеген көрсеткіштерді бағалай отырып, Қазақстан халқының қарыз көтеру деңгейі өте төмен және азаматтардың қаржылық тұрақтылығына қауіп төндірмейді деген қорытындыға келуге болады.