Қазақстан фермерлері 2025 жылы қатты құрғақшылықпен бетпе-бет келеді

Аномальды жылу, ыстық желдер мен топырақтың ылғалынан жылдам айырылу - аграрийлердің 2025 жылы Қазақстанның көптеген аймақтарында кездесетін қиындықтары. Оған ұқсас ауа райы жағдайларын Еуропаның да көптеген өңірлеріндегі ауыл шаруашылық қызметкерлері байқап үлгерді - деп хабарлайды eldala.kz тілшісі.

Биылғы көктем құрғақ болды

Еуропалық сарапшылардың бағалауынша, ауа райы жағдайлары көп жағдайда былтырғы құрғақ жылды қайталайды. Еуропа Одағындағы көптеген аймақтарда топырақ сәуірде-ақ ерекше құрғақ болды, ал ұзақ мерзімді климаттық модельдер ылғал тапшылығының орнын толтыру туралы үміт бермей отыр. 2025 жылдың жазында ыстық толқындардың болуы ықтимал.

Дәлелдер

Әрине, ауа райы тұрақсыз және болжамдар абсолюттік сенімділік бермейді. Алайда, Еуропаның орта мерзімді ауа райы болжамдары орталығы (ECMWF) мен Американдық метеорологиялық агенттіктің (NOAA) қазіргі деректері бір нәрсені көрсетеді: Германия қайтадан орташадан гөрі жылы жазға жақындауда.

Күрделі климаттық жағдайлар

Шілде мен тамыз, әсіресе, әдеттегіден гөрі ыстық және құрғақ болып күтілуде. Коперник климаттық қызметі 2025 жылдың жазы 1993-2016 жылдар маусымымен салыстырғанда 70-100 пайыз ықтималдықпен жылы болады деп бағалайды.

Бұл болжам фермерлерде алаңдаушылық тудырып отыр.

Зиянды факторлар

Биылғы жазғы ауа райына үш зиянды фактор әсер етуде: жоғары қысым қабаттары, жылы теңіздер мен құрғақ топырақтар. Белгілі бір фактор ретінде Солтүстік Атлантикалық тербеліс (NAO) моделі қалып отыр. Қазір ол оң фазада, яғни Орталық Еуропаға жоғары қысымды аймақтар үстемдік етуде. Төмен қысым аймақтары солтүстікке ауыстырылды. Нәтижесінде Еуропа үшін тұрақты ауа райы жағдайлары қалыптасуда.

Осындай «жақсы» ауа райы демалушыларға қолайлы, бірақ ауыл шаруашылығына зиянды.

Фермерлерді не күтіп тұр

Ауыл шаруашылықтары үшін қазіргі жағдайлар айқын қауіптермен байланысты. Себебі, орақ кезеңінде жауын-шашынның болмауы өскіндердің дамуын сезілетіндей бұзуы мүмкін.

Топырақтың құрғақтануына қарсы маңызды құрал агрономиялық технологияларды пайдалану болып табылады: механикалық өңдеулерді қысқарту, егістік алаңдарындағы мульчирленген қабатты сақтау, сондай-ақ сорттарды дұрыс таңдау.

Сондай-ақ, мал шаруашылығымен айналысатын фермерлер үшін тоқсанның күрделі жағдайы да көңіл қуантпайды. Себебі, көктем мен ерте жазда жауын-шашынның аз болуы өнімділік пен жем-шөптің сапасын шектейді. Бірінші орақ (нормалды жағдайда - ең өнімді) молшылықпен болмайды.

Еуропаның кейбір аймақтарында 2022 жылдан кейінгі сценарийдің қауіпі байқалуда, ол кезде жоғары температура мен жауын-шашынның болмауы бірінші шықаннан кейін шөптің өсуін іс жүзінде тоқтатты.