Глобалдық әлем: елдердегі бейбітшілік деңгейіне не әсер етеді?

Бейбітшілік пен қауіпсіздік деңгейі тағы да төмендеді. 2024 жылы Экономика және бейбітшілік институты ұсынған есепке сәйкес, жаһандық бейбітшілік индексі 0,56%-ға азайды. - деп хабарлайды ranking.kz.

Бұл көрсеткіштің соңғы 16 жылда он екінші рет нашарлауы. Есепте ұсынылған 163 елдің 97-сінде жағдай нашарлады, бұл зерттеу кезеңінде ең жоғары көрсеткіш болды.

Глобалдық бейбітшілік индексі

Глобалдық бейбітшілік индексі - бұл әлемдегі бейбітшілік пен қауіпсіздіктің жетекші көрсеткіші. Ол қоғамдық қауіпсіздік, ішкі және халықаралық конфликтілер, сондай-ақ милитаризацияға қатысты 23 түрлі көрсеткішке негізделеді.

• Ең бейбіт елдер қатарында Исландия мен Ирландия 1,112 және 1,303 балл жинап, көш басында тұр.
• Ең бейбіт 10 елдің қатарына Австрия, Жаңа Зеландия, Сингапур және басқа елдер кірді.
• Ең аз бейбіт елдер қатарында Йемен мен Судан, сондай-ақ индекс бойынша теріс әсер еткен елдер — Украина, Ресей және Израиль тұр.

Милитаризация және конфликтілер проблемалары

Индекс деңгейіне ең айқын әсер ететін фактор — милитаризация: 163 елдің 86-да әскери шығындардың өсуі байқалады. Соңғы 17 жылда әлем тұрақсызданып, конфликтілер мен күш қолдану әрекеттерінің саны көбейді.

Еуропада милитаризация деңгейінің 2008 жылдан бері ең үлкен нашарлауы тіркелді.

Көптеген өңірлерде нашарлауға қарамастан, «Ресей мен Еуразия» аймағында жағдай 0,6%-ға жақсарды. Дегенмен, аймақтағы 12 елдің тек 4-інде ғана оң динамика байқалды.

Қазақстан және көршілес елдер

Қазақстан, өңірдегі ең бейбіт ел болып, 78-ші орнынан 59-шы орынға көтерілді. Ал көршілес елдер, мысалы, Өзбекстан мен Молдова, рейтингте әр түрлі нәтижелер көрсетті.

• Өзбекстан 15 орынға жоғары көтеріліп, 60-шы орынды алды.
• Молдова, керісінше, екі орынға төмен түсіп, 63-ші орынға жетті.

Позитивті өзгерістерге қарамастан, әлеуметтік-экономикалық қауіптер Қазақстан үшін өзекті болып қалуда.

Қазақстанда бейбітшілік деңгейінің ең үлкен өсуі тіркелді, ал басқа өңір елдері теріс көрсеткіштерді көрсетті.