Нарықта қолма-қол ақшаның үлесі неге тұрақтанып жатыр?

Қазақстанда 2024 жылдың қаңтар-мамыр аралығында қазақстандық және шетелдік эмитенттер шығарған төлем карточкалары арқылы алынатын қолма-қол ақша көлемі 25,4 триллион теңгеге жетті, бұл 2023 жылмен салыстырғанда 10,9%-ға артық.

Соңғы бес жылдағы трендтер

Соңғы бес жылда қолма-қол ақша алу көлемі 59,4%-ға өсіп, орташа жылдық өсу 10%-ды құрады. Дегенмен, 2024 жылы қолма-қол ақшаның жалпы айналымдағы үлесі алғаш рет өзгеріссіз қалды.

Көрсеткіштер мен аймақтық сараптама

2021 жылы қолма-қол ақша алу 22,3%-ды, 2022 жылы 17,5%-ды, 2023 жылы 13,8%-ды құрады. 2024 жылы бұл көрсеткіш 13,3%-ға төмендеді, яғни, өткен жылдармен салыстырғанда минималды деңгейде тіркелді.

«Есепті кезеңде қызу бақылау мен инфляцияның жеделдеуі сұраныс көлеміне әсер етуі мүмкін.»

Цифрландыру тенденциялары

Биылғы жылы Қазақстандағы цифрландыру үрдісі де баяулауы мүмкін. Тауарлардың бағасына салмақты әсер етуі ықтимал салық ставкасының көтерілуі, ал шағын кәсіпорындар жасырынып жұмыс істеуге мәжбүр болуы ықтимал.

Кассада қолма-қол ақша алу бойынша аймақтық көрсеткіштер 8,8%-дан 29%-ға дейін өзгерді. Төменгі көрсеткіштер Алматы (8,8%), Алматы облысы (9,4%) және Түркістан облысында (11,5%) тіркелді.

Лидирующие қалалар мен облыстар

Қолма-қол ақша алу көлемі бойынша Алматы (8,1 триллион теңге), Астана (2,6 триллион теңге) және Шымкент (2,1 триллион теңге) мегаполистері алдыңғы қатарда.

«Осыған байланысты, қалаларда орташа транзакция чегінің көлемі де артып отыр, өйткені халықтың табысы мен банк инфрақұрылымының қол жетімділігі жоғары деңгейде.»

Қарағанды (1,4 триллион теңге) және Жамбыл (1 триллион теңге) облыстарындағы орташа чек көлемі 83,6 мың теңгеден 82,2 мың теңгеге дейін өзгеріп отырды. Ал Абай облысында орташа чек 72,4 мың теңге деңгейінде белгіленді.