Бюджеттік басқару: Қазақстан қоғамында рөлі мен маңызы

Бюджеттік басқару – мемлекеттік бюджет ресурстарын жоспарлау, бөлу, бақылау және пайдалану процесін қамтитын қызмет. Қазақстан Республикасында бюджет жүйесі экономиканың әлеуметтік-экономикалық дамуындағы маңызды механизмдердің бірі ретінде қызмет атқарады.

Бюджеттік басқарудың негізгі компоненттері

• Бюджеттің жоспарлануы: Бұл кезеңде мемлекет қаржысын қалай жұмсалатыны және қайдан келетіндігі алдын ала анықталады.
• Бюджет құрылымы: Бюджет жалпы мемлекеттік, жергілікті және арнайы бюджеттерден тұрады.
• Бюджеттің орындалуы: Бюджет бекітілген жоспар бойынша жүзеге асырылады, бұл жерде қаржылардың жұмсалуы және бақылауда болуы маңызды.
• Бюджеттік есептеу: Бюджет атқарылғаннан кейін есеп беріліп, әрбір қолға алынған қаржылық операциялар бағаланады.

Қазақстандағы бюджеттік басқарудың ерекшеліктері

Қазақстанда бюджеттік басқару жүйесі тәуелсіздік алған сәттен бастап қалыптасып, дамып келеді. Мемлекет бюджеті Қазақстан Республикасының Президенті, Парламенті және Уақытша Үкіметі тарапынан әзірленеді. Бюджет саясаты әлеуметтік салаға, инфрақұрылымға, экономикаға және басқа да маңызды бағыттарға бағытталған.

Бюджеттік реформалар

Қазақстанда бюджеттік басқару жүйесін жетілдіру мақсатында бірнеше реформалар жүзеге асырылды. Олардың бірі – "Бюджеттік жоспарлау 2025" бағдарламасы, оның негізгі мақсаты – бюджеттік жоспарлаудың тиімділігін арттыру және аса маңызды жобаларды қаржыландыру болып табылады.

Бюджеттік басқарудың қоғамға ықпалы

Бюджеттік басқару мемлекет пен қоғамның әлеуметтік-экономикалық жағдайына үлкен әсер етеді. Бюджет қаржылары білім беру, денсаулық сақтау, көлік инфрақұрылымы, әлеуметтік қорғау және басқа да маңызды салаларға жұмсалады. Сондықтан, бюджеттік басқарудың тиімділігі – халықтың өмір сапасының деңгейіне тікелей әсер етеді.

Бюджеттік басқару – мемлекеттің қаржылық саясатын жүзеге асырудағы негізгі құрал болып табылады. Қазақстан жағдайында экономикалық дамуды, әлеуметтік тұрақтылықты және халықтың әл-ауқатын қамтамасыз ету үшін бюджетті дұрыс және тиімді басқару аса маңызды. Бюджеттік саясаттың оң нәтижелері халықтың өмір сүру деңгейін көтеруге, әлеуметтік теңсіздікті қысқартуға және елдің экономикасын тұрақты дамытуға септігін тигізеді.