Шам өшкен кезде білтеден түтін неге шығады?

Шам өшкен кезде білтеден шыққан түтін көптеген адамдарды ойландырған болуы мүмкін. Мұндай қарапайым үрдіс артында күрделі химиялық және физикалық механизмдер жасырылған. Бұл мақалада шам өшкен кезде білтеден түтіннің шығуының негізгі себептерін талқылаймыз.

Шамның құрылымы мен жұмыс істеу механизмі

Шам ішіндегі негізгі элементтер — парафин және білте. Парафин — бұл мұнайдан алынған, жарық шығаруға көмектесетін зат. Шам жанған кезде парафин жоғары температураға дейін қызарып, сұйық күйге ауысады. Білте арқылы сіңіп, ол оңай жанатын буға айналады, сөйтіп жарық шығады.

Білте түтінінің түзілуі

Шамды өшірген сәтте, оны жіті бақсаңыз, білтенің шеткі бөлігінде шайырлы заттардың жиналатынын көресіз. Өйткені білте шамның жану кезінде толық жанып үлгермейді, ол өз бойында кішкене көміртек бөліктерін сақтап қалады. Оқыған кезде бұл бөлшектер ауаға тарайды — осыдан түтін пайда болады.

Химиялық реакциялар

Шам өшкенде, оған жеткізілген оттегі мөлшері азаяды және бұл жағдайда толық жану жүру үшін қажетті ауа көлемі болмай қалады. Соның нәтижесінде толық емес жану реакциясы басталады. Білтедегі қалған көміртегі ауада көміртегі диоксиді (CO2) емес, көміртегі монооксиді (CO) түзіп, түтін түрінде таралады.

Түтіннің пайда болуын қалай азайтуға болады?

Шамның қолданудан кейін пайда болатын түтінін азайтуды қаласаңыз, шамды өшірмес бұрын оның білтесін дұрыс күйде сақтауға тырысыңыз. Білтені әрбір қолданыстан кейін қысқартып отыру, артық жанып тұрған бөліктерін алып тастау мүмкіндігін қамтамасыз етіңіз. Бұл көбірек бүкіл көмірсутектердің жануына мүмкіндік береді.

Қорытындылай келе, шам өшкен кезде білтеден шыққан түтіннің пайда болу себебі ол жерде қалған көміртегі бөлшектерінің толық жанбауы болып табылады. Шамның дұрыс пайдаланылуы мен күтуі арқылы осындай түтінді азайтуға болады.