Қазақстанда этноаралық келісімді нығайту шаралары

«Бірлік пен бірлескен әрекет әрдайым біздің негізгі құндылықтарымыз бен мемлекетіміздің саяси бағытындағы тұрақты бағдар болып қала береді», - деді Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев. хабарлайды Актобе Таймс.

Бүгінгі таңда Қазақстанда 124-ден астам этнос өкілдері бейбітшілік пен келісімде өмір сүріп, олар мемлекетіміздің дамуына елеулі үлес қосып отырған толыққанды азаматтар. Қазақстандық идентичтілікті нығайту, этностиаралық шиеленістердің алдын алу және қақтығыстарды болдырмау – мемлекеттік саясаттың негізгі басымдықтары.

2024 жылы Қазақстан Республикасының Мәдениет және ақпарат министрлігі этноаралық келісімді нығайту, қақтығыстардың алдын алу, этномедиацияны дамыту және этноаралық саладағы мемлекеттік саясатты жүзеге асыру бағытында шаралар кешенін іске асырды. 1 наурызда өткен Ризашылық күніне арналған телемост ерекше шаралардың бірі болды. Оған 1000-нан астам адам қатысты, ал іс-шара аясында «Қайырымдылық керуені» республикалық акциясы мен «Шаңырақ» шығармашылық конкурсы бастау алды.

Жылдың тағы бір маңызды оқиғасы 25 сәуірде Президенттің төрағалығымен өткен Қазақстан халқы Ассамблеясының (ҚХА) XXXIII сессиясы «Бірлік. Жасампаздық. Прогресс» болды. Шаралардың жалғасы ретінде 28 сәуірде «Бірліктің жүгіруі» полумарафоны ұйымдастырылып, ол еліміздің 15 өңірінде 15 мың қатысушыны біріктірді.

2024 жылы ҚХА аясында жаңа қоғамдық құрылым – «Жомарт жан» орталықтары құрылып, «Жүректен жүрекке» және «Мектепке жол» сияқты бірқатар волонтерлік және қайырымдылық акциялары ұйымдастырылды. Жалпы, өткен жылы ҚХА мүшелері мұқтаждарға 1,3 млрд теңге көлемінде көмек көрсетті.

«Жомарт жан» орталықтарының қызметі төрт негізгі бағытты қамтиды: «Мектепке жол» – көп балалы және аз қамтамасыз етілген отбасылардың балаларына мектепке дайындалуға қолдау көрсетуге бағытталған қайырымдылық акциясы. 2024 оқу жылында «Мектепке жол» акциясы аясында 6,5 мыңнан астам бала қажетті оқу құралдары мен мектеп формасымен қамтамасыз етіліп, 260 миллион теңгеден астам сома жұмсалды.

«Жүректен жүрекке» – азаматтарға төтенше жағдайларда (табиғи құбылыстар және т.б.) қолдау көрсетуге арналған жоба. Жобаны іске асыру барысында 1700 тоннадан астам азық-түлік, дәрі-дәрмек және алғашқы қажеттілік заттары зардап шеккен өңірлерге жеткізілді, гуманитарлық көмектің жалпы сомасы 805 миллионнан астам теңгені құрады.

«Мейірім» – инклюзивті халықты және басқа әлеуметтік осал топтарды қолдауға арналған бағыт. 2024 жыл бойынша жобаның нәтижесінде 1320 отбасына және 483 азаматқа әлеуметтік қолдау көрсетілді.

«Қамқор» – спорттық және әлеуметтік инфрақұрылымды дамытуға бағытталған қайырымдылық жобаларын іске асыратын бағыт. Жоба балалар мен жастардың толыққанды физикалық және интеллектуалдық дамуын қамтамасыз етуге бағытталған. 2024 жылы еліміздің өңірлерінде жаңа спорттық алаңдар құрылып, спортпен шұғылдану орталықтары ашылды, сондай-ақ мектептер заманауи білім беру құралдарымен жабдықталды.

Сонымен қатар, ҚХА құрылымдарымен этноаралық саладағы өзекті мәселелерді шешуге бағытталған 13 арнайы қоғамдық жоба жүзеге асырылды. ҚХА-ның 10 қоғамдық құрылымы (Ақсапалдар кеңесі, Аналар кеңесі, РОО «Жастар Ассамблеясы», Журналистер клубы, НЭС, «Жомарт жан» орталықтары, Этномедиация кеңесі, Шығармашылық ұжымдар ассоциациясы, Жас ғалымдар клубы НЭС жанында, Студенттік АНК) белсенді жұмыс жүргізуде.

ҚХА-ның өзара іс-қимылы 1000-нан астам этнокультурлық бірлестікті қамтиды. Еліміздің әр түкпірінде 35 Достық үйі 1000-нан астам этнокультурлық бірлестіктер үшін заманауи қауымдастық орталықтары ретінде қызмет етеді. 2024 жылы Достық үйлерінде 2757 іс-шара өткізіліп, 300 мыңға жуық адамды қамтыды.

2024 жылы ҚХА құрылымдарының қатысуымен 15 1000-нан астам әлеуметтік маңызы бар іс-шара ұйымдастырылды, 700 мың адам қамтылды.

Сонымен бірге, елдің 4 университетінде журналистика факультетінің студенттері үшін «Этнополитикалық сауаттылық» атты арнайы курс енгізілді. Этноаралық салада маңызды бағыттардың бірі – қақтығыстардың алдын алу кезіндегі этномедиацияны дамыту болып табылады. 2024 жылы 233 кәсіби этномедиатор республикалық, аймақтық және жергілікті деңгейде дайындықтан өтті, сондай-ақ 30 семинар мен тренинг өткізіліп, 1207 адам оқытылды.

Этноаралық қатынастардың жағдайын объективті бағалау үшін 2 социологиялық зерттеу ұйымдастырылып, өңірлерде 10 мониторингтік сапар өткізілді, нәтижесінде мемлекеттік органдарға ұсыныстар берілді. Сауалнама нәтижесінде азаматтардың 97,3%-ы елдегі этноаралық жағдайды тұрақты және қолайлы деп бағалады.

Этноаралық мәселелер бойынша 80 өңірлік ақпараттық-түсіндіру тобы 3000-нан астам іс-шара өткізді, оның ішінде конференциялар, кездесулер, семинарлар, отырыстар, дөңгелек үстелдер және т.б. 160 мыңнан астам адам қамтылды.

Министрлік антидискриминациялық заңнаманы және барлық нәсілдік дискриминацияны жою жөніндегі халықаралық конвенцияны орындау мәселелерін қарастыру үшін тұрақты межведомствалық жұмыс тобы құрылды. Жұмыс нәтижесінде осы саладағы заңнаманы жетілдіру жөнінде ұсыныстар дайындалды.

Сонымен бірге, 2025 жылы Қазақстанда қоғамдық келісімді нығайту және этноаралық өзара іс-қимылды дамыту жөнінде жүйелі жұмыстар жалғасын табады. Юбилейлік XXXIV сессиясы Қазақстан Республикасының Президенті К.Тоқаевтың төрағалығымен өтетін маңызды оқиға болып, ұлттық бірлікті дамытудағы басым бағыттарды анықтауда маңызды шара болады.

ҚХА-ның 30 жылдығына дайындық аясында 400-ден астам ауқымды іс-шараларды қамтитын арнайы іс-шаралар жоспары әзірленіп, бекітілді. Сондай-ақ, АНК антологиясы мен юбилейлік медалінің шығарылуы ұйымдастырылды.

Биыл ұлттық бірлікті қамтамасыз ету, этностарды Қазақстан қоғамына интеграциялау бойынша мемлекеттік органдар мен қоғамдық құрылымдардың жұмысын тиімділігін арттыру, сондай-ақ азаматтық қоғамның рөлін күшейтуге ерекше назар аударылатын болады. Осы саладағы мамандардың кәсіби дамуы үшін АНК Журналистер клубы аясында 200-ден астам журналиске оқыту өткізу, сондай-ақ этноаралық қатынастар саласындағы 1000-нан астам кәсіби келіссөз жүргізушілердің біліктілігін арттыру жоспарлануда.

2025 жылға арналған жоспарларда салалық кадрларды дамыту маңызды орын алады. «Этнополитология» және «Этножурналистика» мамандықтары бойынша білім алған мамандардың санын арттыру жоспарлануда. Сонымен қатар, АНК, Достық үйлері, лингвистикалық кабинеттер және басқа да арнайы құрылымдар арқылы мемлекеттік тілдің этноаралық коммуникация тілі ретінде ықпалы күшейтілетін болады. Аталған міндеттер Қазақстан Республикасында қоғамдық келісімді және жалпыұлттық бірлікті қамтамасыз етуге мүмкіндік береді, ол Қазақстан халқының патриотизміне, азаматтық және рухани-мәдени бірлігіне негізделеді.

«Бірлік пен бірлескен әрекет әрдайым біздің негізгі құндылықтарымыз бен мемлекетіміздің саяси бағытындағы тұрақты бағдар болып қала береді».