ВИЧ-ті Қазақстанда қалай жоюға болады?

1 наурыз күні әлемнің әртүрлі елдерінде ВИЧ инфекциясымен өмір сүретін адамдардың қоғамы «Нөлдік дискриминация күні» аясында шаралар өткізеді. Бұл күн СПИД орталықтарының пациенттері үшін маңызды, өйткені ол қоғамның назарын вирус тасымалдаушыларды қорлауға, тең құқықсыздыққа, төзбеушілікке қарсы күрес пен профилактика проблемаларына аударуға арналған - деп хабарлайды ranking.kz.

Қазіргі жағдай

Қазақстанда ВИЧ-тің таралуы мен тиімді емдеу статистикасымен танысайық. 2024 жылы елімізде 3,8 мың жаңа ВИЧ инфекциясы анықталған, бұл көрсеткіш өткен жылға қарағанда өзгеріссіз, бірақ 2019 жылмен салыстырғанда 8,3%-ға өскені байқалады.

Қазақстанда 36 мың адам ВИЧ инфекциясымен тіркелген, соның 61,7%-ы — ерлер, ал 38,3%-ы — әйелдер. Ерлер арасында аурушаңдық әйелдерге қарағанда жоғары: 100 мың адамға шаққанда 227-ге қарсы 133,4.

Әлеуметтік аспектілер

Өткен жылы есепте тұрған науқастар саны 32,5 мың адамды құрады, бұл 2023 жылмен салыстырғанда 8,6%-ға артық. Олардың 31,6 мыңы антиретровирустық терапия алуда, вирус жүктемесін төмендетуге көмектесетін арнайы препараттар.

• Ресми есептелген науқастардан бөлек, «бағалау саны» термині де бар, ол ВИЧ инфекциясының мәртебесі туралы білмейтін қазақстандықтарды қамтиды.
• Осылайша, КНЦДИЗ бағалауы бойынша вирус тасымалдаушылар саны 42 мың адамды құрайды, яғни ресми көрсеткіштен 16,7%-ға артық.

Қазақстандағы ВИЧ инфекциясының деңгейі әлемнің орташа көрсеткіштерінен төмен. 2023 жылы вирус таралуы 0,2%-ды құрады, ал әлемдік көрсеткіш 0,5% болып табылады. Ересек репродуктивті жастағы адамдар арасында (15-49 жас) ВИЧ таралуының жалпы деңгейі 0,34%.

Медициналық қоғамның мақсаты

Медициналық қоғамның ВИЧ/СПИД-ке қарсы күресудің негізгі мақсаты — 95-95-95 формуласы: 95% инфекцияға шалдыққандар өз мәртебесін білдіреді, 95% терапия алып, 95% препарат қабылдаушыларда вирус жүктемесі анықталмайды. Бұл, өз кезегінде, инфекцияның таралуын тоқтатуға көмектеседі.

2023 жылы Қазақстандағы ВИЧ-ке қарсы күрес көрсеткіштері 83-90-92 болды. Тамаша жетістіктерге жетілуде, ал 2005 жылы тек 4,5% ВИЧ инфекциясымен ауыратындар терапия алған.

Демографиялық деректер

Сонымен қатар, ВИЧ инфекциясының таралуын азайту үшін доконтакттық профилактика (ДКП) бағдарламасын енгізу маңызды қадам болды. Бұл бағдарламаны қабылдайтындар — қауіп тобындағы адамдар және инъекциялық есірткі қолданатындар.

2023 жылы ДКП алатын қазақстандықтар саны 5 мыңнан 11 мыңға дейін артты. Олар вирус жұқтырмау үшін арнайы препараттар қабылдайды.