Қазақстанда қант қызылшасы егістіктері қысқартылады

Қазақстанда 2024 жылға арналған қант қызылшасы егістіктерінің көлемі 25,2 мың гектарға артты, ал 2023 жылы бұл көрсеткіш 13,4 мың гектар болған. Алайда, қант зауыттарының рекордтық 1,3 млн тонна өнімді өңдеу мүмкіндігі болмағандықтан, биыл егіс көлемін 18,4 мың гектарға азайту жоспарлануда - деп хабарлады eldala.kz тілшісі.

Министрліктің баспасөз қызметінің хабарлауынша, қант қызылшасы өнімдерінің көлемі өңдеу зауыттарының қуатынан асып кеткен. Бұл мәселеге себеп – қант зауыттарының жоғары несиелік жүктемесіне байланысты, 2026 жылға дейінгі қант өнеркәсібін дамыту бойынша кешенді жоспар аясында қуаттың кеңейтілуі қамтамасыз етілмеген.

Өнімді өткізудегі проблемаларды шешу үшін, қызылша өсіруші өңірлерде қызылшаны қабылдау және өңдеу бойынша қысқа мерзімді шаралар алгоритмі құрылған. Сонымен қатар, жағдайды тұрақтандыру және қабылдау графигін сақтау үшін жедел штабтар құрылды. Жамбыл облысынан Ақсу зауытына қызылша жеткізу үшін фермерлердің шығындарын өтеу мақсатында субсидия нормасы 45 теңгеге дейін көтерілді. Мерке және Ақсу зауыттарына 25,8 млрд теңгеге айналым қаражаты бөлінді.

Сондай-ақ, фермерлерге берілген қант қызылшасы көлемі үшін мемлекеттік резервтен 19,4 млрд теңге бөлінеді.

Министрліктің мәліметінше, қазіргі уақытта отандық зауыттарда және Қырғызстанда қант қызылшасын қабылдау аяқталды.

«Фермерлер мен зауыттар арасында жасалған келісімге сәйкес, өңдеуге 1,2 млн тонна қызылша (95%) жеткізілді, оның ішінде Жамбыл облысынан – 478 мың тонна, Жетісу облысынан – 632 мың тонна, Қырғыз Республикасы «Кошой» қант зауытына 20 мың тонна жіберілді» — деп хабарлады министрлік.

Сонымен қатар, қант қызылшасын өңдеу қуаттарын арттыру бойынша жұмыстар жүргізілуде. 2026 жылға дейін Меркен зауытының қуатын тәулігіне 3 мыңнан 4 мың тоннаға дейін кеңейту жоспарлануда, Тараздағы қант зауытында жаңа технологиялық жабдық орнату көзделуде. Жетісу облысында Көксу зауытының қуатын тәулігіне 2,2 мыңнан 5 мың тоннаға дейін арттыру жоспары бар.

Сонымен қатар, «Qazsugar CO» компаниясы Жамбыл облысы Шу қаласында қуаты тәулігіне 8 мың тонна шикізатты өңдейтін заманауи қант зауытын салу жобасын әзірлеуде. Павлодар СПК «Павлодар» Ақсу қаласында тәулігіне 8 мың тонна өңдейтін қант зауытын салу жобасының ТЭО-ын дайындады, қазіргі уақытта түрік компаниясымен жобаны жүзеге асыру бойынша келіссөздер жүргізілуде.

2025 жылдың тамызында араб компаниясы Al Khaleej Sugar Алматы облысында зауыт салуды бастауға ниет білдіріп, инфрақұрылымдық жұмыстардың аяқталуын 2027 жылдың ортасына жоспарлап отыр.