Қазақстанда балалардың құқықтарын қорғау: цифрлық қауіпсіздік шаралары

Қазақстан Республикасы балалардың құқықтарын қорғауда халықаралық стандарттарды ұстанады. 2023 жылғы желтоқсанда Бала құқықтары туралы конвенцияға факультативтік хаттама ратификацияланды. Ағымдағы жылдың қаңтарында БҰҰ-ға мүше мемлекеттер елдегі адамның іргелі құқықтары мен бостандықтарын нығайту, сондай-ақ балалардың құқықтарын қорғау жөніндегі реформаларға жоғары баға берді. 2024 жылдың қорытындысы бойынша балалар суициді 14%-ға төмендеді. 2023 жылғы Балалардың әл-ауқат индексін талдау оң динамиканы көрсетті. Бұл балаларды қорғау саласындағы мемлекеттік саясаттың нәтижелілігін көрсетеді. ҚР оқу-ағарту вице-министрі Еділ Оспан ОКҚ алаңында осылай деді.

Цифрлық қауіпсіздік мәселелері

Бүгінгі таңда балалардың құқықтарын қорғау саласындағы өзекті мәселелердің бірі балалардың цифрлық ортадағы қауіпсіздігін қамтамасыз ету болып табылады.

«Бұл барлық тараптардың: ата-аналардың, педагогтердің, мемлекеттік органдардың және балалардың өздерінің қатысуын талап ететін кешенді міндет.»

«Kazakhstan Kids Online. Қазақстандағы балалардың цифрлық өмірі» зерттеу нәтижелері, әлеуметтік желілерге қолжеткізу 13 жастан асқан балаларға ғана рұқсат берілгеніне қарамастан, 9-10 жастағы балалардың 60%-ы және 11-12 жастағы балалардың 66%-ы өз аккаунттарының бар екенін көрсетті», — деді спикер.

Балалар SIM-картасы

Қабылданып жатқан шаралармен қатар Оқу-ағарту министрлігі балалар SIM-картасын енгізуге бастамашылық жасады. Балалар SIM-карталарының бірқатар артықшылығы бар. Мәселен:

• Ата-ана бақылауы арқылы баланың телефонды қалай қолданатынын бақылауға болады.
• Қауіпсіздікті қамтамасыз ету мақсатында қажетсіз контенттен қорғауға арналған енгізілген сүзгілер бар.
• Геолокация арқасында мобильді қосымша арқылы баланың қай жерде екенін көру мүмкіндігі беріледі.

«Халықаралық тәжірибе көрсеткендей, балалар SIM-карталарын пайдалану байланыс операторларының белсенді қолдауымен және цифрлық қауіпсіздік саласындағы мемлекеттік бастамалармен сүйемелденеді.»

Заңнамалық өзгерістер

Қазіргі уақытта балалардың интернеттегі қауіпсіздік шараларын күшейту үшін «Балаларды денсаулығы мен дамуына зардабын тигізетін ақпараттан қорғау туралы» ҚР Заңына өзгерістер мен толықтырулар енгізу бойынша жұмыс басталды.

Осылайша, мемлекет қабылдаған шаралар балалардың өсуі мен дамуы үшін барынша қолайлы жағдайлар жасауға, оларды қорғауды, қолдауды және толыққанды оқыту мен әлеуметтену үшін мүмкіндікті қамтамасыз етуге бағытталған.