Қазақстандағы бидай бағасы өсіп, экспорттық субсидиялар белсенді тарап отыр

Наурыз айының басында республиканың Үкіметі экспортшылардың шетелдік нарықтарға бидай жөнелту кезінде жұмсаған шығындарының бір бөлігін субсидиялауды мақұлдады. Бұл шешім Қазақстандағы астық бағасының өсуіне себеп болды, алайда, бағаның төмендеуіне қатысты қауіптер жоқ - деп хабарлайды eldala.kz тілшісі.

Субсидияның басым бағыттары

Субсидия алатын бағыттар арасында: Ресей арқылы қара теңіз, Азов теңізі, Балтық теңізі порттарына транзит (тоннасына 20 мың теңге), Прибалтика порттарына (30 мың теңге/тонна), Балтық елдеріне жеткізілім (20 мың теңге/тонна), Әзірбайжан арқылы Грузияға транзит (30 мың теңге/тонна), Түрікменстан арқылы Ауғанстанға немесе Иранға (20 мың теңге/тонна) және Қытай арқылы Оңтүстік-Шығыс Азияға (30 мың теңге/тонна) транзит бар.

Субсидиялар мен бидай бағасының динамикасы

2025 жылдың 1 қаңтарынан бастап орындалған барлық жеткізілімдерге субсидиялар қолданылады. Осы мақсатта 40 миллиард теңге бөлінді, бұл ішкі нарықтан 2 миллион тонна артық бидайды алып тастауға көмектеседі. Артық ұсыныстың азаюы Қазақстандағы бидай бағасының өсуіне әсер етті, наурыз айына қарай бидай бағасы тоннасына 10-15 мың теңгеге өсті.

"Иә, Продкорпорация үшін Орта Азияға жеткізілімдер бойынша транспорттық субсидиялардың енгізілуі бағаның төмендегені туралы алаңдаушылықтар болды," - деді Евгений Карабанов.

Егжей-тегжейлі, бидай бағасының өсуіне сұраныстың артуы да әсер етті. Мысалы, Әзірбайжан Қазақстан бидайын белсенді сатып алуда, ал Түркия бидайды ұнға өңдеуге рұқсат берді. Транспорттық субсидиялардың арқасында Қазақстандық экспортшылар үшін осындай жеткізілімдерді жоспарлау мүмкіндігі пайда болды. Мүмкін, уақыт өте келе Ресей Қазақстан бидайын сатып ала бастайды.

Нарықтағы жағдай

Евгений Карабановтың айтуынша, наурыздың 17-23 аралығында, Наурыз мерекесіне байланысты, нарықтағы белсенділік төмен болды, негізінен алдын-ала жасалған келісімдер орындалды. Балтиялық порттарға субсидияланатын жеткізілімдер басталды. Қазақстан ішінде фермерлердің негізгі бидайды сату жоспары сәуір айына бағытталған.

Бағалардың жағдайы

• Қазақстанда 3-ші класты бидайдың бағасы 75 мыңнан 120 мың теңгеге дейін (НДС 12%) жатыр.
• 4-ші класты бидай - 72-75 мың теңге/тонна.
• 5-ші класты бидай - 68-71 мың теңге/тонна.
• Фураждық арпа 80-83 мың теңгеден сатылуда.
• Лен - 250-255 мың теңге/тонна.

Экспорттық бағалар (DAP Сарыагаш) бойынша 3-ші класты бидай 200 доллардан 270 долларға дейін сатылады, 4-ші класты бидай - 192-196 доллар, 5-ші класты - 182-186 доллар. Арпа бағасы 205-210 доллар және 215-220 доллар, ал ұнның бағасы 230-240 доллардан 390-395 доллар аралығында.

"Екінші кезеңде бидай бағасының айтарлықтай өсуін күтіп отырған жоқпын," - деді Евгений Карабанов.

Карабановтың айтуынша, бүгінгі күні Қазақстандағы соңғы бидай қорлары 3-3,5 миллион тонна деңгейінде болжануда. Оның айтуынша, бұл деңгей қажет 2 миллион тоннаның жоғары болса да, бұрынғы болжамдарға қарағанда сақтықпен оптимистік болып отыр.

Жылдың соңында Зерновой одағы Қазақстанның дәстүрлі конференциясын өткізеді. Онда егін жинау нәтижелері, баға динамикасы және экспорт перспективалары талқыланатын болады.