Акжайық футбол клубы мен Baystone ЖШС қызметкерлерінің жалақы қарызы

«Акжайық» футбол клубы ЖШС мен «Baystone» ЖШС-нің қызметкерлеріне 3 айдан астам уақыттан бері қарыздары бар. Екі кәсіпорынның 38 қызметкеріне жалпы қарызы – 30 миллион теңгеден асады. Футболшылардың қарыздарын мәжбүрлі түрде жою туралы атқару листері 2024 жылдың желтоқсанынан бастап сот орындаушыларының қолында, алайда жұмыс беруші спортшыларға жалақыны әлі күнге дейін төлемеген. «Baystone» ЖШС-не еңбек инспекциясы жұмыскерлерге тиісті қаржыларын 2025 жылдың 10 маусымына дейін қайтару туралы бұйрық шығарды. uralskweek.kz

«УН» агенттігіне берген мәлімдемесінде Батыс Қазақстан облысының еңбек инспекциясы басқармасының жетекшісі Асылулан Досжанов әлеуметтік шиеленіс мониторингі және еңбек дауларының туындау тәуекелдерін анықтау аясында 38 қызметкерге қатысты 30,059 миллион теңге көлемінде жалақы қарызының анықталғанын әрі бұл мәселенің бақылауда екенін айтты:

– «Акжайық» футбол клубы ЖШС – 13 қызметкерге 24,8 миллион теңге қарыз. Кәсіпорын 2024 жылдың 11 қарашасынан мониторингке алынды. Тексерудің қорытындысы бойынша екі бұйрық шығарылды, оларды орындау мерзімі – 2024 жылдың 10 желтоқсанына дейін. Алайда, спортшыларға қатысты қарыз мүлдем өтелмеді, және 2024 жылдың 13 желтоқсанда материалдар жекеменшік сот орындаушылары палатасына мәжбүрлі түрде орындау үшін жіберілді. Асылулан Досжанов атап өткендей, «Акжайық» футбол клубы ЖШС-нің алғашқы қарызы 37 қызметкерге 65,757 миллион теңгені құрады. Атқарушылық өндіріс аясында кәсіпорын 5,0 миллион теңге төлеген. Сонымен қатар, облыста футболды дамыту мақсатында демеушілік көмектің арқасында қарыздың тағы бір бөлігін ішінара өтеген. Қалған сома – 24,8 миллион теңге – атқарушылық өндіріс аясында өтелетін болады;

– «Baystone» ЖШС – 25 қызметкерге 5,259 миллион теңге қарыз. Кәсіпорын 2025 жылдың 21 мамырынан мониторингке енгізілді. Тексерудің қорытындысы бойынша оған – 2025 жылдың 10 маусымына дейін қызметкерлер алдындағы жалақы қарызын өтеу туралы бұйрық шығарылды.

Еңбек инспекциясында екі кәсіпорындағы жалақы бойынша қарыздың үш айдан астам уақыт бойы өтелмегені аталып өтті.

Асылулан Досжанов «УН» агенттігіне, жыл сайын еңбек инспекциясына 1200-ден астам кәсіпорындар мен ұйымдардағы еңбек заңнамасын бұзуға қатысты шағымдар түскенін мәлімдеді:

• 2023 жылы – 1264 өтініш;
• 2024 жылы – 1248 өтініш;
• 2025 жылдың 16 мамырына қарай – 518 өтініш.

Барлық өтініштердің 60-70%-ы жалақы мен басқа төлемдердің уақтылы және толық өтелмеуіне қатысты мәселелер.

Батыс Қазақстан облысындағы жалақы бойынша қарыздардың өтелуі

Осылайша, Батыс Қазақстан облысындағы еңбек инспекциясының араласуымен жалақы бойынша қарыз өтелді:

• 2023 жылы – 842,959 миллион теңге көлемінде 9 192 қызметкерге 113 кәсіпорынға. 60 бұйрық берілді, 60 айыппұл салынды, жалпы сомасы 8,968 миллион теңге;
• 2024 жылы – 993,283 миллион теңге көлемінде 8 897 қызметкерге 48 кәсіпорында. 39 бұйрық берілді, 49 айыппұл салынды, жалпы сомасы 8,805 миллион теңге;
• 2025 жылдың өткен кезеңінде – 426,373 миллион теңге көлемінде 3 135 қызметкерге 15 кәсіпорында. 23 бұйрық берілді, 21 айыппұл салынды, жалпы сомасы 3,086 миллион теңге.

Қарыздың пайда болу себептері

Кәсіпорындар мен ұйымдардың қызметкерлер алдындағы жалақы бойынша қарыздарының жиналуының себебі неде? Асылулан Досжанов, инспекторлардың жүргізген талдауының нәтижесінде, қарыздың кәсіпорындарда пайда болу себебі, көбінесе жұмыстың көлемінің және өнімнің өткізу нарығының жоқтығынан туындайтынын, бұл кәсіпорындардың менеджмент деңгейінің төмендігі мен нарықтық қажеттіліктерге бейімделмеуімен байланысты екенін атап өтті.