Қысқартуға байланысты мерзімінен бұрын жұмыстан шығару: Қазақстандағы құқықтар мен міндеттер

Қазіргі таңда Қазақстанда жұмысқа байланысты қысқартулар жиі кездесуде. Бұл жағдай жұмысшылар мен жұмыс берушілер үшін қиындықтар туғызуы мүмкін. Сондықтан, қысқартуға байланысты жұмыстан мерзімінен бұрын шығару түсінігін, құқықтарын және міндеттерін дұрыс түсіну маңызды.

Қысқарту дегеніміз не?

Қысқарту – бұл жұмыс берушінің экономикалық себептерге байланысты қызметкерлердің санын қысқарту процесі. Бұл процесс, әдетте, ұйымды оңтайландыру, табысты төмендету немесе кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығын сақтау мақсатында жасалады.

Қазақстанда жұмыстан шығару тәртібі

Қазақстан Республикасының Еңбек кодексіне сәйкес, жұмыстан шығару белгілі бір шарттар мен талаптарды сақтай отырып жүзеге асырылуы қажет:

• Жұмыс беруші қызметкерлерді қысқартудың себебін айқын көрсетуі тиіс.
• Қызметкерлерді хабардар ету мерзімі (кемінде 1 ай) орындалуы тиіс.
• Ақша төлемдеріне қатысты міндеттемелер, атап айтқанда, өтемақы және зейнетақы жарналары қамтамасыз етілуі қажет.

Жұмыс берушінің міндеттері

Жұмыс беруші қысқарту жағдайында келесі міндеттерді орындауы тиіс:

• Жұмыстан шығару туралы алдын-ала хабарлау.
• Жұмысшының еңбек келісімшартында белгіленген құқықтарын сақтау.
• Еңбек заңнамасына сәйкес өтемақы төлеу.

Қызметкердің құқықтары

Қызметкерлер де өздерінің құқықтарын білулері керек:

• Қысқартудың себебін сұрауға құқылы.
• Алдын-ала хабарланбаған жағдайда жұмыстан шығуға қарсы шағымдану құқығы.
• Қысқартуға байланысты әлеуметтік көмекке өтінім беру.

Әлеуметтік қамсыздандыру және өтемақы

Қысқартуға байланысты жұмыстан шығару жағдайында әлеуметтік қамсыздандыру жүйесі жұмысшыларға белгілі бір көмекті қамтамасыз етеді. Әлеуметтік қамсыздандыру жәрдемақысы және жұмыссыздық бойынша төлемдер қарастырылған. Бұл төлемдер еңбек жағдайына байланысты жиі өзгеріп отырады.

Қысқартуға байланысты жұмыстан шығару – бұл барлық тараптарға қиындықтар туғызатын процесс. Сондықтан, әрбір қызметкер мен жұмыс беруші өз құқықтары мен міндеттерін білуі, еңбек заңнамасын қатаң сақтауы тиіс. Қазақстандағы еңбек нарығының тұрақтылығын қамтамасыз ету үшін заң талаптарын дұрыс түсіну және орындау маңызды.