Отровертерлер кімдер және олар интровертер мен экстравертерден несімен ерекшеленеді?
Психологияда адамдарды әдетте интровертер мен экстравертерге бөліп жүр. Алайда америкалық психиатр Рами Камински жаңа ұғым — «отровертер» терминін енгізді. Бұл адамдар кімдер және оларды қалай тануға болады — осы сұрақтардың жауабын іздейміз.

Отровертерлер — бұл адамдар жеке қарым-қатынаста және екеуара әңгімеде өзін еркін сезінеді, алайда олар қандай да бір топтың мүшесі ретінде өзін қабылдамайды әрі «ұжымдық бірегейлік» сезімін бастан кешірмейді. Бұл ұғымды америкалық психиатр Рами Камински «The Gift of Not Belonging» (2025) атты кітабында және бұқаралық ақпарат құралдарына берген сұхбатында алғаш рет қолданды.
«Отровертерлер мейірімге толы, терең әрі шынайы байланыс орната алатын жандар, бірақ олар қандай да бір топқа, ұжымдық бірегейлікке немесе ортақ салт-дәстүрлерге тиесілі екенін сезбейді.»
Отровертерлер интровертер мен экстравертерден қалай ерекшеленеді
Қасиеті | Интроверт | Экстраверт | Отровертер |
Энергия көзі | Жалғыздық пен тыныштық | Қарым-қатынас және топ ішінде болу | Қоғамда да, оңашада да жайлы |
Топқа көзқарасы | Үлкен жиналған ортаны айналып өтеді | Команданың мүшесі болуға тырысады | Тиесілілік сезімін іздемейді, өзін әрдайым бөлек сезінеді |
Қарым-қатынас стилі | Ұстамды | Ашық әрі белсенді | Аса айқындықсыз, көбіне-жеке сұхбатты артық көреді |
Қиындықтар | Қарым-қатынастан шаршайды | Топтың бағасына тәуелді | «Бірік» деген қысым мен түсініспеушілікке жиі тап болады |
Отровертерлердің белгілері
- «Біз» сезімін бөлшектей алмайды және топтық салт-дәстүрлерге күмәнмен қарайды.
- Жеке жұмыс істеп, жауапкершілікті өз мойнына алғанды қалайды.
- Іс-шараларда барлықпен үстірт сөйлесуден гөрі, терең әңгімеге басымдық береді.
- Жылы шырайлы әрі беделді болуы мүмкін, бірақ қоғамға толық бейімделуге ұмтылмайды.
- Бала кезінен ұжымдық анттарға, рәміздерге эмоционалды бейтарап қарайды.
Күшті тұстары
- Ойлау тәуелсіздігі және топтық қысымға төтеп беру қабілеті.
- Креативтілік пен тапқырлыққа бейімділік.
- Терең қарым-қатынас: үстірт байланыстары аз, маңызды қатынастарға көбірек көңіл бөледі.
Кедергілері
- Қоғамның «бәрі секілді бол» деген қысымы.
- Командалық ынтымақтастықтың маңызды саналатын корпоративтік мәдениет.
- Ұжым талаптарына сай болуға күш салудан шаршау.
Танымал отровертерлер мысалдары
Камински Альберт Эйнштейнді, Фрида Калоны, Джордж Оруэллді, Франц Кафканы және Вирджиния Вулфты мысалға келтіреді. Бұл диагноз емес, тек олардың шығармашылықта және өзіндік өрнегін табуда «өзін шеткері сезінуі» сеп болғанын көрсететін мысалдар.
Сіз отровертерсіз бе – қалай білуге болады
- Сіз ашық адамсыз, бірақ «клубтың мүшесі болу» идеясы қызықтырмайды.
- Жұмыста жеке жобалар мен жеке жауапкершілікті қалайсыз.
- Сіз үшін терең достық — көп таныстан әлдеқайда маңызды.
- Бала кезден ұрандарға, анттарға және фан-клубтарға сын көзбен қарайсыз.
- Көп жағдайда әдеттен тыс шешімдер ұсынып, жалпы ағыстың қарсысында болудан қорықпайсыз.
Практикалық кеңестер
- Жұмыс: өз бетінше жұмыс, креатив және жаңашылдық бағаланатын салаларда қызмет атқарыңыз: зерттеу, аналитика, кеңес беру, шығармашылық жобалар не фриланс.
- Топта: Еңбегіңізді негізгі нәтиже арқылы бағаланатынына келісіңіз, міндетті түрде «тимбилдинг» пен корпоративке қатысуыңыз талап етілмесін.
- Қарым-қатынаста: Байланыстың тереңдігіне мән беріңіз, жеке шекараңызды ашық айтыңыз және өзіңізге керек тыныштыққа мүмкіндік жасаңыз.
- Өзіңізге көзқарас: «Қалайда бейімделемін» деп тырыспаңыз. Өзіңізді топтың мүшесі ретінде сезінбеуіңіз — әлсіздік емес, бұл сіздің ерекшелігіңіз және өмірлік ресурсыңыз болуы мүмкін.
Дереккөздер
- The Guardian: Сіз отровертерсіз бе?
- RNZ: Are you an otrovert?
- Hachette Book Group: The Gift of Not Belonging
- Porchlight Books: басылым мен жарыққа шығу күні
- Australian Financial Review: Каминскимен сұхбат