Қазақстанда еңбектен шығуды, уақытын өтеместен қалай жүзеге асыруға болады

Қазақстан Республикасының еңбек заңы азаматтардың еңбек құқықтарын қорғауды көздейді. Алайда, еңбек қатынастары барысында түрлі жағдайларға байланысты жұмысшылар мен жұмыс берушілер арасында түсінбеушіліктер туындауы мүмкін. Бұл мақалада еңбектен шығудың заңды механизмдері мен олардың жүзеге асуы, сонымен қатар, уақытын өтеместен жұмыстан шығу жағдайлары қарастырылады.

Еңбектен шығу ұғымы

Еңбектен шығу – жұмысшының жұмыстан босатылуын білдіреді. Бұл процесс Қазақстан Республикасының Еңбек кодексінде нақты анықталған. Еңбектен шығудың түрлі себептері болуы мүмкін, соның ішінде: келісімшарттың аяқталуы, жұмысшының өз еркімен жұмыстан шығуы, жұмыс берушінің тарапынан жұмыстан шығару және т.б.

Уақытын өтеместен жұмыстан шығару

Қазақстанда уақытын өтеместен еңбектен шығу – кей жағдайда жұмыс беруші тарапынан жүзеге асырылуы мүмкін. Мысалы:

• Жұмысшының еңбек міндеттерін дұрыс орындамауы;
• Жұмыстан босату туралы актілердің болуы;
• Жұмысшының ұзақ мерзімді сырқаттануына байланысты еңбек қабілеттілігін жоғалту;

Заңдық негіздер

Қазақстан Республикасының Еңбек кодексінің 57-бабында жұмыс берушінің тарапынан жұмысшыны босатудың негіздері көрсетілген. Аталмыш заңнама есепке алса, жұмыс беруші кейбір жағдайда жұмыстан шығару туралы шешім қабылдауға құқылы. Дегенмен, еңбек заңнамасы бойынша жұмыстан шығарылған жұмысшыға құқықтық қорғау механизмдері де қарастырылуы қажет.

Жұмысшының құқықтары

Егер жұмысшы уақытын өтеместен жұмыстан шығарылған жағдайда, ол заңды қорғау рәсімдері арқылы өз құқықтарын қорғауға құқылы. Мәселен, ол арыз жазып, еңбек инспекциясына, сондай-ақ, сотқа шағымдана алады. Сондықтан, жұмысшының өз құқықтарын білуі ерекше маңызды.

Қазақстан Республикасында еңбек құқықтарын қорғау механизмі жұмысшылар үшін жағдайларды реттеуді көздейді. Еңбектен шығу мен уақытын өтеместен жұмыстан шығарудың заңдылықтарын түсіну – жұмысшылар мен жұмыс берушілер арасындағы құқықтық қатынастарды реттеуді жеңілдетеді. Ең бастысы, қызметкерлер өз құқықтарын қорғап, заңды түрде әрекет етуі қажет.