Бизнесті бөлшектеу: Қылмыстық жауапкершіліктің аспектілері мен деректері

Қазақстан Республикасында кәсіпкерлікті дамытудың маңызы зор. Алайда, бизнесті бөлшектеу қылмыстық құқық тәртібіне елеулі әсер етеді. Бизнесті бөлшектеу деп кәсіпорынның құрылымын, әрі оның қаржылық тұрақтылығын бұзу, оның жұмысын тоқтату немесе оны талап етілмеген себептермен жоққа шығару мақсатында заңсыз әрекеттерді айтамыз. Бұл заң бұзушылықтар экономикалық тұрақтылықты төмендетіп, қоғамдағы әлеуметтік жағдайды нашарлатуы мүмкін.

Бизнесті бөлшектейтін әрекеттер

Бизнесті бөлшектеу заңсыз түрде кәсіпкерлік қызметті тоқтату, кәсіпорынның қаржылық есептерінде манипуляция жасау, қызметкерлердің құқықтарын бұзу секілді әрекеттермен байланысты. Мұндай әрекеттер, әсіресе, бәсекелестік нарықта емес, ал бәсекелестерге зиян келтіру мақсатында жүзеге асырылған кезде, күштірек айыпталады.

Құқықтық нормалар

Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексінде бизнесті бөлшектеушілердің қылмыстық жауапкершілігі нақты көрсетілген. Кодекстің 216-бабында кәсіпкерлік қызметке заңсыз араласу деген ұғыммен сипатталады. Бұл бап бойынша, егер кәсіпкерлік қызметке заңсыз араласу салдарынан зиян келтірілсе, онда кінәлінің қылмыстық жауапкершілігі қарастырылады.

Бизнесті бөлшектейтін қылмыстардың түрлері

Бизнесті бөлшектеу бірнеше қылмыстық әрекеттер арқылы жүзеге асырылуы мүмкін:

• Жалған құжаттар жасау;
• Кәсіпорынның есептілігін бұрмалау;
• Зиянды заттарды орынсыз пайдалану;
• Басқарушылардың құқықтарын бұзу.

Салдары мен жазалары

Бизнесті бөлшектеу салдарының ауыртпалығы экономикалық өсімді тоқтатып, кәсіпкерлер арасында сенімділікті төмендетеді. Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес, бизнесті бөлшектейтін қылмыстар үш жылдан бастап он бес жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айырумен жазаланады. Бұл жазалар кінәлінің іс-әрекетінің ауырлығына байланысты өзгеріп отырады.

Сондықтан, бизнесті бөлшектеу мәселесі Қазақстан Республикасының экономикалық дамуына және әлеуметтік жағдайына едәуір ықпал етеді. Құқық қорғау органдары мен мемлекеттік құрылымдар бизнесті қорғау мақсатында тиімді шараларды қолға алуы қажет. Сонымен қатар, нарықта қауіпсіз және адал бәсекелестіктің қалыптасуына жағдай жасау маңызды.