Жұмыс берушінің бастамасы бойынша жұмыстан босату: Қазақстандағы заңнамалық аспектілер

Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасы жұмыскерлер мен жұмыс берушілердің құқықтары мен міндеттерін реттейді. Жұмыс берушінің бастамасы бойынша жұмыстан босату мәселесі - бұл күрделі процесс, өйткені ол белгілі бір заңды талаптарды орындауды қажет етеді. Осы мақалада біз осы процестің негізгі аспектілерін қарастырамыз.

Заңнамалық негіз

Қазақстан Республикасының Еңбек кодексі еңбек қатынастарын реттейтін негізгі құжат болып табылады. Кодекстің 56-бабында жұмыс берушінің бастамасы бойынша жұмыстан босатудың шарттары мен тәртібі белгіленген. Жұмыс беруші жұмыскерді жұмыстан босатуға заңды негіздері болмаса, еңбек заңнамасын бұзған болып есептеледі.

Жұмыс берушінің бастамасы бойынша жұмыстан босатудың негіздері

Жұмыс беруші жұмыскерді жұмыстан босатуға мынандай негіздер бойынша құқылы:

• Жұмыскердің еңбек міндеттерін орындамауы;
• Кәсіпорынның экономикалық жағдайының нашарлауы;
• Жұмыскердің еңбек тәртібін бұзуы;
• Басқа да заңмен бекітілген негіздер.

Жұмыс берушінің міндеттері

Жұмыс беруші санитарлық-гигиеналық нормалар мен талаптарға сәйкес жұмыскерді жұмыстан босату кезінде мынадай міндеттерді орындауы тиіс:

• Жұмыстан босату туралы шешім қабылдап, жұмыскерді алдын ала ескертумен хабардар ету;
• Еңбек кітапшасын және басқа да қажетті құжаттарды ресімдеу;
• Жұмыс беруші тарапынан жұмыскерге кез келген өтемақы төлеу.

Жұмыстан босатудың рәсімі

Жұмыс беруші жұмыстан босату туралы шешімді жазбаша түрде рәсімдеуі тиіс. Бұл құжатта жұмыскердің жұмыстан босатылу себебі мен күні көрсетілуі қажет. Бұдан басқа, жұмыскердің құқықтары мен міндеттері туралы ақпарат берілуі тиіс.

Аппеляция мен қорғау тәртібі

Егер жұмыскер жұмыстан босатуға келіспесе, ол еңбек құқықтарын қорғау үшін жергілікті еңбек инспекциясына немесе сот органына шағым жасай алады. Жұмыс берушінің шешімі заңсыз болса, сот жұмыскердің қайтадан жұмысқа алынуын талап ете алады.

Жұмыс берушінің бастамасы бойынша жұмыстан босату - бұл құқықтық және моральдық тұрғыдан сезімтал процесс. Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасы жұмыс берушіні міндеттемелері мен құқықтарын біліп, жұмыстан босату кезінде мейлінше мұқият болуын талап етеді. Заң шеңберінде барлық ұйғарымдарды сақтау арқылы жұмыс беруші және жұмыскер өз құқықтарын қорғап, заңды түрде жұмыс істей алады.