Теңгерім нүктесі: экономикалық түсінік және есептеу әдістері

Теңгерім нүктесінің анықтамасы

Теңгерім нүктесі - кәсіпорынның өзін-өзі жабу нүктесі, яғни жалпы меншікті шығындар мен жалпы табыстардың теңескен кезеңі. Басқаша айтқанда, бұл нүкте кәсіпорынның бірде-бір пайда, не шығын көрмей, жұмыс істейтінін көрсетеді. Теңгерім нүктесінен жоғары табыстар кәсіпорынның пайда әкелуіне, ал төмендеуі – шығындарға алып келеді.

Теңгерім нүктесінің маңызы

Қазақстан кәсіпорындары үшін теңгерім нүктесі экономикалық жоспарлауда, тіпті стратегиялық шешімдерді қабылдауда маңызды рөл атқарады. Теңгерім нүктесін білу кәсіпорынның тәуекелдерін бағалауға, тұтынушылардың сұранысына жауап беруге, және нарықтағы бәсекелестікті ескере отырып, бизнес-модельді құруға мүмкіндік береді.

Теңгерім нүктесін есептеу

Теңгерім нүктесін есептеу үшін кәсіпорынның шығындары мен табысын зерттеу қажет. Теңгерім нүктесі формуласы келесідей:

Теңгерім нүктесі (дана) = Бекітілген шығындар / (Бір өнімнің бағасы - Өзгермелі шығындар)

1. Бекітілген шығындар

Бекітілген шығындарға тұрақты шығындар жатады, мысалы, жалға алу, жалақы, сақтандыру және т.б.

2. Өзгермелі шығындар

Өзгермелі шығындар әр өніммен байланысты шығындар, мысалы, шикізат, өндіріс материалдары, жұмыс күші т.б.

3. Өнімнің бағасы

Бұл өнімнің сатылым бағасы, яғни клиенттердің сатып алуы үшін төлейтін сомасы.

Теңгерім нүктесін мысалмен есептеу

Мысал үшін, егер сіздің бекітілген шығындарыңыз 500 000 теңге, өнімнің бағасы 50 000 теңге, ал бір өнімнің өзгермелі шығыны 30 000 теңге болса, онда есептеу былай жүргізіледі:

Теңгерім нүктесі = 500000 / (50000 - 30000) = 25 дан

Теңгерім нүктесін талдау

Теңгерім нүктесінің талдауы кәсіпорынның қанша өнім сату керек екенін, болашақтағы нарықтық өзгерістерге бейімделу қабілетін және потенциалды тәуекелдерді бағалауды талап етеді.

Қорытындылар

Теңгерім нүктесі - кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығы мен табыстылығын бағалауда маңызды құрал. Қазақстанда нарықтық экономика жағдайында теңгерім нүктесін дұрыс анықтап, есептеу кәсіпорынның табысты жұмыс істеуіне көмектеседі.