Ыстық ауа райы ағзаны темекі шегу секілді қартайтады

Біз көбінесе ыстықты уақытша қолайсыздық ретінде қабылдаймыз — күнге қызып, терлеп, су ішіп, бәрі ұмыт болады деп ойлаймыз. Алайда соңғы зерттеулер көрсеткендей, төтенше ыстық — тек жайсыздық қана емес, сонымен қатар ағзаның қартаюын жылдамдататын маңызды фактор.

Оңтүстік Калифорния университетінің ғалымдары АҚШ-тағы 3 600-ден астам қарт адамдардың денсаулығы мен ДНҚ-сына талдау жүргізген. Нәтижелері таңғаларлық: жылына бірнеше апта аса ыстық ауа райы (температура +32 °C-тан жоғары және ылғалдылығы жоғары) жасушалардың жұмысын өзгертіп, қарттық генінің «қосылуына» ықпал етеді екен.

Ыстық ағзаға қалай әсер етеді?

Негізгі тетік — эпигенетикалық қартаю. Бұл — сыртқы факторлар, мысалы ыстық, ДНҚ құрылымын бұзбаса да, оның «басқарылуын», яғни қандай гендер іске қосылып, қайсысы өшетінін белгілейтін меткаларды өзгертеді деген сөз. Мұны ДНҚ метилденуі деп атайды. Ғалымдар «эпигенетикалық сағаттар» арқылы ағзаның биологиялық жасын — яғни жасушалардың нақты жасқа қарағанда қаншалықты жас немесе кәрі екенін анықтай алады.

Зерттеу нәтижелері бойынша:

• ыстық өңір тұрғындары қалыпты климаты бар аймақтағы құрдастарына қарағанда 14–30 айға ертерек қартаяды;
• кейбір жағдайда биологиялық қартаю 2,5 жылға дейін жылдамдаған;
• бұл әсер темекі шегу мен алкогольді шамадан тыс қолданудың салдарымен тең.

Көпшілікке бұл дерек жайсыз сезіледі: әсері темекі шегу не алкогольді шамадан тыс қолданумен шамалас. Яғни, теория жүзінде, ыстығы жоқ солтүстік аймақтарда темекі шегетін адамдар мен ыстық өңірдегі темекі шекпейтіндердің қартаюы бір деңгейде болуы мүмкін.

Не істеуге болады?

Ыстықтың зиянды әсерін азайту үшін көп мөлшерде су ішу ұсынылады, дегидратациядан, тіпті қысқа мерзімге болса да, аулақ болу өте маңызды. Қапырық күнде күннің астында жүрмей, көлеңкеде болуға, бас киім киюге, кондиционер қосып қоюға, салқын душ алуға тырысыңыз.

Ыстық ауа райы біз ойлағаннан да қауіпті болуы мүмкін. Қарапайым қауіпсіздік шараларына селқос қарамаңыз, өзіңіз бен жақындарыңызды қорғаңыз.