Қазақстандықтар тұрғын үйлердегі автотұрақтар мен қоймалар үшін жаңа жарналар төлеуі тиіс

Автотұрақ орындары мен қоймалар ресми түрде кондоминиум нысанының бөлігі деп танылды. Олардың иелері енді ай сайын осы орындардың күтіміне жарна төлеп отыруға міндетті. Бұл ретте тұрғындар үшін жалпы төлем тәртібі өзгере қоймайды – заң тек құқықтық анықтығы мен нақтылауды қамтамасыз етеді.

Не өзгерді?

Бұрынғы заңда ағымдағы, жинақтық және мақсатты шығындар деп көрсетілсе, енді бұл ұғымдар орнына жарна термині енгізілді. Бұл — заңдағы екіұштылықты жою үшін жасалған қадам. Сайып келгенде, бұл үйді күтіп-ұстау бойынша тұрғындардың бұрынғы міндеті, тек заңмен нақтылап берілді.

Пәтер, басқа мақсаттағы ғимарат, сондай-ақ автотұрақтар мен қоймалардың иелеріне арналған:

• Ағымдағы жарналар — ортақ мүлікті ұстау, сондай-ақ автотұрақ орындары мен қоймалар үшін бөлек төленеді;
• Жинақ жарналары — күрделі жөндеу қорын қалыптастыру үшін ай сайынғы міндетті төлемдер (объектінің 1 шаршы метріне кем дегенде 0,005 АЕК);
• Мақсатты жарналар — тұрғындар жиналысында шешім қабылданып, сметада қарастырылмаған нақты мақсатқа жиналады.

Жарна көлемі арта ма?

Комитет дерегінше, пәтер мен басқа да үйжай иелері үшін төлем тәртібі өзгеріссіз қалады. Жарна көлемі мына факторларға тәуелді:

• тұрғындардың қызмет көрсетуге деген қажеттілігіне,
• нарықтық бағаларға,
• иелер жиналысының (хаттамада рәсімделген) шешіміне.

Яғни, төлем мөлшері тек заң нормасымен емес, көпшілік даусымен бекітіледі.

Автотұрақ пен қойма иелері не үшін төлейді?

Заңға сәйкес, олардың күтіміне төленетін ағымдағы жарналар ай сайын төленеді. Шығындар тізімі Смета есептеу әдістемесінде (Ұлттық экономика министрлігі бұйрығы №166, 2020 жылғы 30 наурыз) көрсетілген. Оған мыналар енеді:

• автотұрақ пен қойманы және оларға іргелес жатқан аумақты жинау мен санитарлық ұстау;
• дезинфекция, дезинсекция және дератизация жүргізу;
• бейнебақылау жүйелерінің жұмысы;
• қақпаларды жөндеу мен техникалық қызмет көрсету, өртке қарсы шаралар;
• автотұраққа қажетті коммуналдық қызметтер үшін төлем;
• инженерлік жүйелерді (әлсіз ток, байланыс, теледидар, интернет) пәтер не үйжай шекарасына дейін күтіп-баптау;
• шаруашылық шығындар және апатты жағдайларды жою;
• инженерлік жүйелерді маусымдық пайдалануға дайындау.

Автотұрақ не қойма күтімі үшін төлем олардың ауданына қарай есептеліп, жиналыста бекітіледі. Маңыздысы — бұл шығындар пәтердің ауданына тәуелді емес.

Жарна төлеу міндеті тек автотұрақ пен қойма иелеріне қатысты. Егер адамның тек пәтері болса, ол тек кондоминиумды басқару жарнасын төлейді, ал автотұрақ пен қоймаға қатысты қосымша төлем жасамайды.

Заң ашықтықты бақылауды да күшейтті. Әрбір үйге екі шот ашылуы тиіс: ағымдағы – коммуналдық қызмет пен күтімге, жинақтаушы – күрделі жөндеуге арналған. Иелер бірлестігінің төрағасы ай сайын (айдың 20-сына дейін) және жыл сайын (1 сәуірге дейін) есеп береді. Әрбір төлеуші осы шоттардың жай-күйі туралы ақпарат алуға құқылы.

Айта кетейік, осы өзгерістер аясында 2025 жылдың 31 тамызынан бастап үлестік қатысу арқылы тұрғын үйді сатып алу тек қолма-қол ақшасыз жүзеге асады.