Қазақстанда бостандық деңгейі Қырғызстанға қарағанда төмен

Freedom House халықаралық үкіметтік емес ұйымының соңғы зерттеуіне сәйкес, өткен жылы әлемнің 60 елінде бостандық деңгейі айтарлықтай төмендеді. Ең еркін елдер қатарында тағы да Скандинавия мен Батыс мемлекеттері танылды, деп хабарлайды ranking.kz.

Әлемдік бостандық деңгейінің әлсіреуі

195 мемлекетті қамтыған «Әлемдегі бостандық — 2025» атты жаңа зерттеу дабыл қағуда: 2023 жылдан бастап азаматтардың құқықтары мен еркіндіктері айтарлықтай шиеленісте құлдырай бастаған. Сарапшылардың айтуынша, биыл 60 елде бостандық индексінің күрт төмендеуі байқалды. Бұл елдерде әлем халқының шамамен 40 пайызы тұрады. Ал оң өзгерістер бар болғаны 34 елде тіркелді.

Тек соңғы жылдың өзінде бостандық деңгейі төмендеген елдердің саны күрт артты, бұл бүкіл әлемдік халықтың ауқымды бөлігін қамтыды.

Бостандық деңгейі бойынша көшбасшылар мен аутсайдерлер

Рейтингтің басында, әдеттегідей, негізінен Еуропа мемлекеттері тұр. Финляндия ең жоғарғы — 100 балл жинады, одан кейінгі орынды Жаңа Зеландия, Норвегия және Швеция (әрқайсысы 99 балл) алады. Оныншы қатарға Канада, Дания, Ирландия, Люксембург, Нидерланд және Сан-Марино да кірді.

• Финляндия — 100 балл
• Жаңа Зеландия, Норвегия, Швеция — 99 балл
• Канада, Дания, Ирландия, Люксембург, Нидерланд, Сан-Марино — 98 балл және одан жоғары

Бостандық деңгейі ең төмен елдер қатарында Түрікменстан мен Оңтүстік Судан бар — олар бар болғаны 1 баллға ие болды. Сондай-ақ ең соңғы орындардан Судан (2 балл), Солтүстік Корея (3 балл) және Эритрея (3 балл) көрінді.

ТМД мен Орталық Азия елдеріндегі бостандық деңгейі

Орталық Азия және Еуразиялық экономикалық одақ мемлекеттерінің ішінде Армения ең жоғары — 54 балл жинады. Айта кетерлігі, Қырғыз Республикасы 26 баллмен Қазақстанды (23 балл) басып озды. Ал Ресей мен Өзбекстан 12 баллдан еншілесе, Тәжікстан (5 балл) және Беларусь (7 балл) аутсайдерлер қатарында.

• Армения — 54 балл
• Қырғызстан — 26 балл
• Қазақстан — 23 балл
• Ресей, Өзбекстан — 12 балл
• Тәжікстан — 5 балл
• Беларусь — 7 балл

Freedom House сарапшыларының пікірінше, байқалған өзгерістер көптеген өңірлерде демократиялық институттардың әлсіреу үрдісін көрсетеді. Бұл көрсеткішке қарамастан, Еуропа мен Океанияның дамыған елдері тұрақтылық мысалы ретінде қала беруде.